Washington’da bulunan ve terörizm, düzensiz savaş, ABD ordusunun geleceği, Asya’nın küresel bir güç merkezi olarak ortaya çıkışı, ABD’yi Çin Halk Cumhuriyeti’ne karşı kışkırtan savaş oyunları, doğal kaynak tüketiminin ulusal güvenlik etkileri gibi ABD ulusal güvenlik sorunları konusunda uzmanlaşmış , bir düşünce örgütü olan Yeni Amerikan Güvenliği Merkezi (Centre for a New American Security (CNAS)) silahlı dronlar (SİHA) ile ilgili bir rapor yayınladı.
Molly Campbell’in hazırladığı raporda aşağıdaki hususlar yer verildi.
Son 30 yılda, artan sayıda devlet ve devlet dışı aktörün insansız sistemler edinmesiyle, drone teknolojisinin istikrarlı bir şekilde yayıldı. İsrail ve Amerika’nın insansız hava aracı pazarına hakim olduğu günler çoktan geride kaldı. Çin, Türkiye ve İran düşük maliyetli askeri insansız hava araçları geliştirdiler ve bunları ilgilenen alıcılara satmaya hazırlar. ABD’nin Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi’ne (MTCR) kendi kendine dayattığı bağlılığı, Çin ve Türkiye arasında rekabete yol açarak, Washington’un insansız hava araçlarının yayılmasını şekillendirme ve insansız hava aracı diplomasisi kullanma yeteneğini sınırlayarak ABD nüfuzunun bir yolunu daralttı.
Sonuç olarak, son on yılda askeri drone satışlarında muazzam bir artış yaşandı. 2022 yılında altı yeni ülke, tamamı Türkiye’den silahlı Bayraktar TB2 insansız hava aracı satın aldı. Çin’in drone satışları 2014’te zirveye ulaştı ve 2021’de Türkiye dünyanın en büyük tedarikçisi olarak Çin’i geride bıraktı. Libya, Dağlık Karabağ ve Ukrayna savaş alanlarından gelen olumlu basın ve Türkiye’nin kısa teslimat süreleri, Türkiye’yi askeri drone pazarında zirveye taşıdı. Daha büyük, daha pahalı, yeniden kullanılabilir askeri sınıf dronlar ilk dron pazarına hakim olsa da, başıboş mühimmatların (kamikaze dronları) satışı hızlandı ve muhtemelen büyümeye devam edecek.
Campbell, 1995 ile 2023 yılları arasında 633 drone transferi tespit etti ve bunların kabaca yüzde 40’ı Avrupada sahneye çıktı. “Transferler” terimi, tamamlanmış ve devam eden yabancı askeri satışları, doğrudan ticari satışları, kiralamaları, hediyeleri ve ikincil silahlanmayı ifade etmektedir. Teröre Karşı Küresel Savaş, Ortadoğu’da son 20 yılda terörün yayılmasına da yol açtı ve bu dönemde 134 transfer gerçekleşti. Afrika kıtasında insansız hava araçlarının yayılması 2020’den bu yana önemli ölçüde arttı. 1995’ten 2019’a kadar bölgede yılda ortalama iki transfer gerçekleşti. Ocak 2020’den Eylül 2023’e kadar ortalama yılda yaklaşık 13 transfere yükseldi. Veri setinde tanımlanan Afrika’ya kaydedilen 84 transferden 51’i 2020’den bu yana gerçekleşti ve bunların önemli bir kısmı silahlı Bayraktar TB2’lerdi.
Çin ve Türkiye’nin askeri drone pazarına girişi, küresel silahlı drone transferlerinin sayısını önemli ölçüde artırdı. Temmuz 2020’de MTCR Kategori I’in yeniden yorumlanmasından sonra bile ABD, silahlı askeri insansız hava araçlarını nadiren ihraç etti. 2018’den bu yana Çin, Türkiye ve ABD, 40 farklı ülkeye toplam 69 silahlı askeri İHA satışı gerçekleştirdi. Satışların yüzde 65’ini Türkiye, yüzde 26’sını Çin, yüzde 8’ini ise ABD sağladı.
Silahsız insansız hava araçları her yerde bulunurken, silahlı insansız hava araçlarının ve başıboş mühimmatların transferindeki artış, son yıllarda küresel silahların yayılmasına neden oldu. 1980’lerin sonlarında tanıtılan teknolojiye rağmen, başıboş mühimmatlar ancak Azerbaycan’ın bu silahları 2020 Dağlık Karabağ Savaşı’nda başarılı bir şekilde kullanmasının ardından önemli bir uluslararası ilgi kazandı.
Ek olarak, Amerika Birleşik Devletleri ve Polonya, Rus saldırganlığına karşı savaşlarına yardımcı olmak için Ukrayna kuvvetlerine çok sayıda ölümcül WB Electronics Warmate ve AeroVironment Switchblade başıboş mühimmat sağladı. İran, kamikaze insansız hava araçlarının bir diğer önde gelen tedarikçisidir ve İran Uçak İmalat Sanayi Şirketi (HESA) Ababil ve Shahed sistemlerini Rusya ve Tacikistan gibi otoriter rejimlere ve Hizbullah, Husiler ve İran İslam Cumhuriyeti dahil olmak üzere terörist gruplara ihraç etmiştir.
Drone’lar dünya çapında çoğaldıkça ve daha fazla ülke silahlı, yeniden kullanılabilen drone’lar ve başıboş mühimmat edindikçe, bu teknolojinin geleceğin savaş alanlarında önemli bir rol oynamasını beklemek mantıklı olacaktır.
İHA’ların bulunabilirliğindeki mevcut eğilimler göz önüne alındığında, çoğu aktörün (devlet ve devlet dışı) gelecekte çeşitli askeri ve ticari İHA’lar kullanmasını beklemek adil olur.
Yorumlar kapalı.