Trump yaptırımları kaldırdı: Suriye’nin enerji sektörü yeniden canlanıyor

ABD Başkanı Donald Trump’ın Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılacağını açıklaması, Şam yönetiminin enerji altyapısını yeniden geliştirme çabalarını hızlandıracağı bekleniyor.

Körfez’de gerçekleştirdiği Suudi Arabistan-ABD Ortak Yatırım Forumu sırasında Trump, Suriye üzerindeki yaptırımların kaldırılacağını duyurdu. Bu durum, Şam halkının enerji arzının nasıl karşılanacağı konusunda önemli bir tartışma başlattı.

Ağustos 2011’de, ABD, Esed rejiminin baskıcı uygulamalarına karşılık Suriye kökenli petrol ve ürünlerinin ithalatını yasaklamış ve ABD vatandaşlarının bu konudaki işlemlere katılmalarını engellemişti.

Suriye’nin ekonomik kalkınmasına engel olan bir diğer önemli faktör ise ABD’nin Sezar Yasası’dır. 2020’de yürürlüğe giren ve yalnızca rejimi değil, onunla iş birliği yapan ülkeleri ve şirketleri de hedef alan bu yasaklar, Esed rejiminin zayıflamasıyla birlikte dahi yürürlükte kaldı ve ülkelerin Şam ile ekonomik ilişkiler kurmasını zorlaştırdı.

Trump, Sezar Yasası kapsamında muafiyet yetkisini ilk adım olarak kullanmayı planladığını ifade etti. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise yeterli ilerlemenin sağlanması durumunda Kongre’den yaptırımların tamamen kaldırılması talep edilebileceğini söyledi.

SURİYE’NİN ENERJİ ALT YAPISI YENİDEN BİÇİMLENİYOR

Yaptırımlar ve iç savaş, Suriye’nin enerji altyapısında ciddi hasar bıraktı. Ülkenin petrol üretimi iç savaş öncesi günlük yaklaşık 350 bin varil seviyesindeyken, bu miktar savaş sonrası 90 binin altına düştü. Doğal gaz iletim hatları, işleme tesisleri ve elektrik altyapısındaki kayıplar da gözlemlendi.

Yenilenebilir enerji alanında ise yetersiz yatırım, teknoloji transferi kısıtlamaları ve siyasi önceliklerin farklılaşması nedeniyle ilerleme sağlanamadı.

PETROL ÜRETİMİNDE ARTISH BEKLENİYOR

Norveç merkezli araştırma kuruluşu Rystad Energy’nin Kıdemli Başkan Yardımcısı Jorge Leon, Trump’ın yaptırımları kaldırma açıklamaları sonrası Suriye’de petrol üretim faaliyetlerinin yeniden başlayabileceğini belirtti.

Leon, ülkenin petrol üretiminde artış yaşanabileceğine dikkat çekerek, “Kısa vadede günlük üretimin 90 bin varilden 110 bin variline yükselebileceğini öngörüyoruz,” dedi.

Savaşın petrol üretimindeki kesintilerin yanı sıra liman altyapıları ve rafineriler üzerinde de etkili olduğunu hatırlatarak, “Trump’ın kararı, uzun vadede üretimde önemli bir iyileşme sağlayabilir, ancak önümüzdeki beş yıl içinde sınırlı bir artış bekliyoruz,” ifadelerini kullandı.

KALICI SİYASİ ÇÖZÜM ŞART

Washington Arap Körfez Ülkeleri Enstitüsü Misafir Öğretim Üyesi Kate Dourian, yaptırımların kaldırılmasının kısa vadede sektörde bir canlanma yaratmayacağı görüşünde. Dourian, enerji sektöründe sürdürülebilir bir iyileşme için PKK/PYD terör örgütü Suriye Demokratik Güçleri’ni tatmin edecek kalıcı bir siyasi çözüm gerektiğini vurguladı. Türkiye’nin Suriye’nin yeniden inşasında etkin bir rol üstlenmeye hazır olduğunu belirtti.

Dourian, Türkiye’nin istikrarlı bir Suriye’yi Orta Doğu doğal gazının Avrupa’ya taşınmasında potansiyel bir güzergah olarak gördüğünü ve Körfez ülkelerinin de yatırımlarla sürece dahil olabileceğini ifade etti.

YENİLENEBİLİR ENERJİ YATIRIMLARI POTANSİYELİ

Türkiye Enerji Stratejileri ve Politikaları Araştırma Merkezi (TESPAM) Başkanı Oğuzhan Akyener, yaptırımların kalkması ile Suriye’nin enerji altyapısının yeniden inşasının hızlanacağını belirtti. “Ülkenin yaklaşık 7 milyar varillik üretilebilir petrol rezervi ve önemli doğalgaz potansiyeli mevcut. Uygun koşullarda yenilenebilir enerji yatırımları da mümkün,” diyerek bu sürecin önemini vurguladı.

Akyener, elektrik altyapısının yeniden kurulmasının önceliği olduğunu belirterek, “Türkiye, bu sürecin hızla ilerlemesi için gereken desteği sağlıyor. Şimdi yaptırımların kaldırılmasıyla Suriye’nin enerji altyapısının yeniden yapılandırılması daha hızlı bir seyir alacaktır,” dedi.

Türkiye’nin bu süreçte teknik ve lojistik anlamda önemli bir rol üstlendiğine dikkat çeken Akyener, “Gerek onarım ve imar süreçleri, gerekse elektrik arzı ve doğalgaz santrallerinin kurulumu için Türkiye’nin desteğiyle hızlı ilerlemeler kaydedilecektir,” ifadelerini kullandı.