Akkuyu’nun geleceği Sinop’a mı bağlı?

Türkiye’nin ilk nükleer santrali Akkuyu’da faaliyetler tehlikeye girdi. Siemens Energy’nin Rusya’ya yönelik yaptırımlar nedeniyle bazı kritik parçaların ihracatını durdurması, teknik gecikmelere yol açtı. Ancak, İngiltere merkezli haber ajansı Reuters’a göre esas sorun finansmanda. Habere göre, Rosatom’un projeye aktarması beklenen 7 milyar dolarlık finansman henüz gerçekleşmedi. Üç reaktörün inşaatı şu anda geçici olarak durdurulmuş durumda.

Akkuyu’daki bu duraksamanın gerisinde, siyasi gerilim olduğu iddia ediliyor. Türkiye’nin Sinop’ta inşa etmeyi planladığı ikinci nükleer santral için Güney Kore ve Çin firmalarıyla masaya oturması, Moskova’nın hoşuna gitmedi. Rosatom Genel Müdürü Aleksey Likhachev, daha önce Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Sinop projesini de kendilerine vermek istediğini belirtmişti. Ancak Ankara, alternatiflerle görüşmelerini sürdürüyor.

Bu gerginlik gölgesinde, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, geçtiğimiz hafta Moskova’ya giderek Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya geldi. Reuters’ın geçtiği habere göre, Fidan, görüşmede Akkuyu’daki sorunların çözümü için destek istemiştir. Aynı basın toplantısında Fidan, Putin’den Gazprom ile BOTAŞ arasında süren müzakerelere de destek vermesini talep etti.

BOTAŞ’ın Rusya’ya olan doğal gaz borcunun yaklaşık 27 milyar dolara ulaştığı belirtiliyor. Ankara, bu borcun yapılandırılması noktasında Moskova ile görüşmelerini sürdürüyor. Akkuyu’daki gecikmeler ve Sinop’un kime verileceği konusundaki tartışmalar, Türkiye-Rusya enerji ilişkilerinde yeni bir müzakere sürecini işaret ediyor.

Japonya İstedi, Fakat Vazgeçti

Öncelikle Japonya ile görüşülen ve sonrasında Çin, Kore ve Rusya ile temas kurulduğu iddia edilen Sinop Nükleer Güç Santrali için Japonya’nın liderliğindeki bir konsorsiyum, maliyet artışları nedeniyle projeden çekildi.

20 Milyar Dolarlık Proje Tamamlanamıyor

Santral inşaat çalışmaları 15 yıl önce başlamış, 2010 yılında Rusya-Türkiye arasında ilk sözleşme imzalanmıştı. Çalışmalar 2013 yılında başlamıştı ve 2023’te tamamlanması öngörülüyordu. Ancak 2025 yılına gelindiğinde sadece birinci ünitenin inşaatı bitirilebilmiş durumda. 20 milyar dolarlık proje, çoğunluğu Rus sermayeli Akkuyu Nükleer AŞ tarafından yürütülmektedir.

Gecikmeye Ambargo da Neden Oldu

Rusya-Ukrayna savaşı ve sonrasında Avrupa’nın Rusya’ya uyguladığı ambargolar, projeyi olumsuz etkiledi. Gecikmelerin sebebi olarak ise Alman sanayi devi Siemens gösterilmekte. Siemens, 2024’te yaptığı açıklamada gerekli ihracat ve gümrük izinlerinin verilmediğini belirtti ve durumu federal hükümete aktardı.

Fiyatlar Ortalamanın 2-3 Katı

Akkuyu Santrali, Rusya’nın Türkiye’deki ilk yap-işlet-devret projesi olma niteliği taşımaktadır. Türkiye, üretilen enerjiyi 15 yıl süreyle Akkuyu Nükleer AŞ’den satın alacak ve bunun karşılığında kilowatt saat başına 12.35 sent ödeyecek. Bazı analistler, bunun dünya ortalamasının 2-3 katı olduğunu vurguluyor.