İşsizlik dalgası borsa üzerinde etkili oldu

Türkiye’de yüksek borçlanma maliyetleri, şirketleri iş gücünü azaltma yoluna itiyor. Bu durumu sürdüren işsizlik dalgası, Türkiye’nin en büyük şirketlerinin borsa performansını da etkiliyor. Geniş tanımlı işsiz sayısı 13 milyona yaklaşırken, Borsa İstanbul BIST 100 endeksinde yer alan en az 30 şirket, 2023 yılının ilk çeyreğinde çalışan sayısını azaltma kararı aldı. Telekomünikasyon, enerji, beyaz eşya ve sanayi gibi farklı sektörlerde, yüksek faiz oranları sebebiyle birçok çalışan işini kaybetti. Veri platformu Fintables’a göre, bu yıl en az 30 şirkette işten çıkarmalar gerçekleşti. Ancak bazı şirketler, yılın ilk çeyreğinde istihdam oluştururken, bir kısmının çalışan sayısıyla ilgili veriler paylaşılmadı.

Holdingleri de vurdu

İstihdamı azaltan 30 şirkette toplam çalışan sayısı 2024 yılı sonunda 340 bin 259 iken, bu sayı yılın ilk çeyreğinde 323 bin 755’e geriledi. Bu süreçte 30 şirkette 16 bin 504 kişi iş gücünü kaybetti. Anadolu Grubu Holding’in 2024 sonu itibarıyla 75 bin 610 olan çalışan sayısı, 2025 Mart’ında 70 bin 524’e düştü. Üç ayda grup bünyesinde 5 bin 86 kişi azaldı. Grubun iştirakleri olan Coca-Cola ve Anadolu Efes’teki çalışan sayısı da azaldı; Efes’teki iş gücü 19 bin 907’den 15 bin 75’e geriledi.

Sabancı Holding’in çalışan sayısı da 64 bin 705’ten 64 bin 519’a düştü. Enerji sektörünün yüksek faizlerden en çok etkilenen alanlardan biri olduğu göz önüne alındığında EnerjiSA’da da çalışan sayısı 10 bin 384’ten 9 bin 957’ye geriledi. Doğan Holding ve Alarko gibi diğer şirketler de işten çıkarmalara katıldı.

2 bin kişiyi işten çıkaracak

İşten çıkarılacağı duyurulanlar arasında bulunan Vestel, yıl içinde 614 kişilik bir azalma sonrası çalışan sayısını 19 binin altına düşürdü. Vestel’in beyaz eşyadaki alt şirketinde de benzer bir azalma yaşandı. Fintables verilerine göre Türk Telekom’un çalışan sayısı da son üç ayda 553 kişi azalarak 36 bin seviyelerine geriledi. Otomotiv sektöründe rekor satışların yaşanmasına rağmen Ford Otosan, Tofaş, KordSA, ve Türk Traktör gibi şirketlerde de istihdam azaldı. İskenderun Demir Çelik gibi sanayi firmalarında da ilk çeyrekte iş gücünde düşüşler kaydedildi.

Gerçek işsizlik oranı yüzde 32

19 Mart’ta İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yönelik gerçekleştirilen siyasi operasyon, Türkiye ekonomisinin gördüğü zorlukların daha da derinleşmesine sebep oldu. Faiz oranlarının yeniden artış trendine girmesi, yılın ilerleyen dönemlerinde istihdamın daha da azalacağına dair endişeleri artırdı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, işsizlik oranı mayıs ayında yüzde 8’den yüzde 8.6’ya yükselirken, geniş tanımlı işsizlik oranı da yüzde 32.2 ile rekor seviyeye ulaştı. Sadece mayıs ayı içerisinde işsiz sayısı 1.2 milyon kişi arttı.