M1, M2 ve M3 ekonomide belli bir dönem içerisinde piyasada var olan tüm varlığı (parayı) ölçen değerlerdir. Bu değerleri aşağıdaki gibi somutlaştırabiliriz:
M1 = Dolaşımdaki Banknot + Madeni Paralar + Vadesiz Mevduat
M2 = M1 + Vadeli Mevduat
M3 = M2 + Para Piyasası Fonları + Repo
Kaynak: (Eğilmez, 2015)
Bu değerler arasında M2 Para Arzı nispeten bir gösterge olarak kabul edilmektedir ve son zamanlarda enflasyon ile M2 Para Arzı arasında bir ilişki olduğu söylenmekte ve hatta enflasyonun bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Peki gerçekten öyle mi? Veri ile inceleyelim.
2013 yılından itibaren her bir çeyreklikteki M2 Para Arzı ve bir önceki çeyrekliğe göre değişim oranları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.
| Yıl’Çeyrek | Çeyreklik M2 Para Arzı (Düzey) (Bin TL) | Bir Önceki Çeyreğe Göre Değişim (%) |
| 2012’4 | 2.882.445.919,00 | |
| 2013’1 | 2.267.191.273,00 | -21,34 |
| 2013’2 | 2.377.196.330,00 | 4,85 |
| 2013’3 | 2.546.273.659,00 | 7,11 |
| 2013’4 | 2.660.089.528,00 | 4,47 |
| 2014’1 | 2.795.213.689,00 | 5,08 |
| 2014’2 | 2.815.288.134,00 | 0,72 |
| 2014’3 | 2.928.434.447,00 | 4,02 |
| 2014’4 | 2.991.384.128,00 | 2,15 |
| 2015’1 | 3.133.585.762,00 | 4,75 |
| 2015’2 | 3.339.163.722,00 | 6,56 |
| 2015’3 | 3.548.605.462,20 | 6,27 |
| 2015’4 | 3.575.303.703,70 | 0,75 |
| 2016’1 | 3.652.920.176,60 | 2,17 |
| 2016’2 | 3.762.071.111,80 | 2,99 |
| 2016’3 | 3.880.297.228,90 | 3,14 |
| 2016’4 | 4.108.542.288,80 | 5,88 |
| 2017’1 | 4.277.714.651,60 | 4,12 |
| 2017’2 | 4.463.025.855,00 | 4,33 |
| 2017’3 | 4.598.115.275,20 | 3,03 |
| 2017’4 | 4.851.381.590,40 | 5,51 |
| 2018’1 | 4.930.880.158,70 | 1,64 |
| 2018’2 | 5.353.649.826,00 | 8,57 |
| 2018’3 | 5.970.121.493,70 | 11,51 |
| 2018’4 | 5.816.156.548,80 | -2,58 |
| 2019’1 | 5.995.553.793,40 | 3,08 |
| 2019’2 | 6.471.150.478,40 | 7,93 |
| 2019’3 | 6.735.483.694,10 | 4,08 |
| 2019’4 | 7.151.003.804,20 | 6,17 |
| 2020’1 | 7.698.089.439,20 | 7,65 |
| 2020’2 | 8.849.996.912,00 | 14,96 |
| 2020’3 | 9.620.761.355,80 | 8,71 |
| 2020’4 | 10.061.337.793,50 | 4,58 |
| 2021’1 | 10.065.690.224,60 | 0,04 |
| 2021’2 | 11.029.068.408,00 | 9,57 |
| 2021’3 | 11.632.115.358,40 | 5,47 |
| 2021’4 | 14.100.463.653,90 | 21,22 |
| 2022’1 | 16.428.393.376,40 | 16,51 |
| 2022’2 | 18.872.487.020,50 | 14,88 |
| 2022’3 | 21.708.640.924,50 | 15,03 |
| 2022’4 | 23.919.110.536,90 | 10,18 |
| 2023’1 | 26.177.593.230,20 | 9,44 |
| 2023’2 | 29.749.848.342,80 | 13,65 |
| 2023’3 | 35.853.105.262,50 | 20,52 |
| 2023’4 | 39.430.241.288,10 | 9,98 |
| 2024’1 | 41.991.218.100,00 | 6,49 |
| 2024’2 | 44.714.363.151,40 | 6,49 |
Tabloda toplam 46 çeyrek incelenmiş olup medyana göre aşırı hareket olan 12 çeyrek gözlemlenmiştir. Bu çeyreklerin 8 tanesi sıralı olarak 2021 4. çeyrek ile 2023 3. çeyrek arasındadır.
Yani tablo bize M2 Para Arzındaki kırılım noktasının 2021 4. çeyrek olduğunu göstermektedir ki bu tarih bize Nas Ekonomisiyle başlayan “ucuz para” döneminin başlangıç tarihini verir.
Buna paralel olarak 2021 Aralık ayında ise 2005 yılından günümüze kadar en büyük aylık tüfe oranı olan %13,58’i görmüştük. M2 Para Arzındaki benzer değişim oranı ise 2023 3. çeyrekte karşımıza çıkmakta olup aylık enflasyon 7., 8. ve 9. ayda sırasıyla %9,49, %9,09 ve %4,75 olmuştur ki bu da çevresindeki çeyreklere göre oldukça yüksek bir rakamdır.
Netice itibarıyla M2 Para Arzındaki yüzdelik değişim ile enflasyon sıçrama dönemleri arasında pozitif bir korelasyon olduğu görülmektedir. Ancak bundan sonra M2 Para arzının nominal olarak 2017 öncesine dönmesini beklemek yanlış olur. Burada beklentimiz 2017 öncesi yüzdelik değişimleri görebilmek olur ki 2023 3. çeyrekten itibaren izlenen eğilim de bu beklenti yönündedir.
Yorumlar kapalı.