İsrail -İran Savaşının Açacağı Yaralar

İsrail–İran savaşının sonuçları hem bölgesel hem küresel düzeyde derin etkiler doğuruyor. en kritik başlıklar halinde bu durum özetlenebilir .

Bu durumun hem askeri hem de güvenlik sonuçları olacaktır. Burada direk siviller ve askeri alanlara saldırılar mevcut. Telaviv yönetimine bakıldığında bu saldırının uzun süreli olacağı fikri gündeme geliyor . Bunun dışında bölgesel ve küresel çapta etkileri olacaktır .Orta Doğu’da genişleme riski: Hizbullah, Yemen’deki Husi grupları gibi İran’ın vekilleri devreye girebilir; Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleri de duruma karşılık verebilir.

Ticaret ve diplomasi sarsılıyor: ABD–İran nükleer görüşmeleri askıya alındı ve diplomatik kanallar kesildi Geniş çaplı savaş riski: Bazı yorumcular bu tırmanışın 3. Dünya Savaşı’na kadar varabilecek bir patlayıcı kriz yaratabileceğinin altını çiziyor.

Ekonomik Etkiler

• Petrol fiyatlarında keskin yükseliş: Saldırılar petrol piyasasını sarstı; Brent ve WTI fiyatları %7–14 artarak 70–74 dolar bandına ulaştı. Küresel borsalar baskı altında: ABD borsaları geriledi, güvenli limanlara (altın, CHF) yönelim arttı. BORSA İSTANBULDA bu çatışmadan nasibini aldı bazı hisseler de devre kesiciler ve taban a kadar gerileme gürüldü. Borsa İstanbul’da kayıp büyük oldu. Zaten yabancı ve yerli yatırımcılar da gerileme olan borsa da bu çatışma da etkisi iyiden iyiye kendini gösterdi. Ekonomik istikrar kaybı: İran ekonomisi zaten sıkıydı; savaştaki maliyetler, altyapı kayıpları ve ek yaptırımlar enflasyon, işsizlik ve büyüme üzerindeki baskıyı artıracak .Nükleer Program ve Siyasal Yansımalar

• Nükleer program hızlanabilir: İsrail’in derinlemesine saldırıları, İran’ı nükleer kapasiteyi gizlice ve hızla geliştirmeye iterken, Fordow ve Natanz tesisleri sığınaklı yapılara sahip olduğu için operasyona tam etkisi sınırlı olabilir Rejimin iç dengesi sarsılabilir: İran iç siyaseti baskı altında; halkın memnuniyetsizliği artabilir, ancak İran yönetimi sert karşılık verme konusunda baskı hissedecektir .

İsrail ve İran arasında doğrudan bir savaşın sonuçları çok geniş çaplı, çok katmanlı ve potansiyel olarak dünya düzenini sarsabilecek düzeydedir. Lübnan, Suriye, Irak, Yemen gibi ülkelerde İran destekli milisler (Hizbullah, Haşdi, Şabi, Husiler) İsrail ve ABD hedeflerine saldırabilir. İsrail, yalnızca İran değil, aynı anda kuzeyden (Lübnan), güneyden (Gazze), doğudan (İran destekli milisler) çok cepheli savaş yürütmek zorunda kalabilir. Türkiye, Suudi Arabistan, Mısır gibi ülkeler diplomatik veya askeri olarak tarafsız kalmakta zorlanabilir. Savaşın ilk aşamasında her iki taraf da hassas askeri tesisleri vurmayı hedefler (nükleer siteler, hava üsleri, füze bataryaları).

Sivil merkezlerin hedef alınması durumunda on binlerce sivil can kaybı yaşanabilir. Nükleer tesislerin vurulması, çevresel felakete yol açabilir. Hürmüz Boğazı’nda bir kriz çıkarsa, dünya petrol arzının %30’u etkilenir. Bu, petrol fiyatlarının 100 doların çok üzerine çıkmasına neden olabilir. Küresel enerji, ulaşım ve gıda fiyatlarında zincirleme kriz yaşanabilir. ABD, İsrail’i desteklerken, Çin ve Rusya dolaylı yoldan İran’a destek verebilir. Bu durum yeni bir bloklar savaşı doğurabilir. Birleşmiş Milletler, NATO ve Arap Ligi gibi kurumlar büyük baskı altına girer; etkisizlikleri daha da belirginleşebilir. Yeni mülteci dalgaları: İran, Lübnan ve Filistin’den yüz binlerce insan Türkiye, Avrupa ve Körfez’e yönelebilir.

En önemlisi yanı başımızda Yunanistan, Hindistan ile tehlikeli bir oyun oynuyor. Pakistan-Hindistan savaşında Pakistan’a desteğini esirgemeyen Türkiye’ye karşı Yunanistan, Hindistan’a üst ve askeri alanlar açmak istemektedir. Önümüzde ki günlerde bu konu da gündeme geleceğinden şüpheniz olmasın. Kısacası birileri bu bölge de büyük ateş yakmak istemektedir. Hatırlarsak ABD başkanı trump bölgenin ateş alanına döneceğinden askerini çekme kararı aldığını söylemişti. 2020/21 yıllarında bu bölgenin ateşten bir çember olacağını söylemiştik. Bölge her anlamıyla değerli ve vazgeçilmez bir alan. Türkiye de bu çember de yer alıyor. O yüzden savunma ve askeri alanda Türkiye nin atılımları her anlamda gündeme geliyor. Son dönemde Hafter hükümeti ile yaptığı anlaşma sonrası Türkiye, Akdeniz de etki alanını arttırmış durumda . Yunanistan’ın tezleri arasında yer alan bazı konular rafa kalkmış durumda. Türkiye Akdeniz in genelinde büyük işler başarıyor. Tüm bunlar bu bölge de olabilecek olan bir gerilimin öncesinde büyük bir pozisyon alma olarak da görülebilir .

Sonuc olarak İran içerisinde Mossad a çalışan kişilerin olduğunu bunların kimlere hizmet ettiğini görmüş olduk. İçeride İran ın eski yönetimin çocukları ile hali hazırda rejim arasında da bir savaşın olduğunu görüyoruz . İsrail ve Iran da halkın deyimi yerinde ise gazını alıp bu doğrultu da kontrolü şekilde müdahaleler karşılıklı bir şekilde sürüyor . Sürmeye devam edecek fakat bölge anlamında çatışma alanının genişleme riski artmış durumda . İran ve İsrail savaşının çok boyutlu yorumu olduğundan her anlamda sizlere aktarmaya çalıştık kalın sağlıcakla