Jeopolitik risklerin emtia piyasalarındaki etkisi: Platinin 4 yıl zirveye ulaşması

İsrail’in İran’ın nükleer tesisleri ve füze altyapısına yönelik gerçekleştirdiği operasyonlar, Tahran’ın Tel Aviv’e balistik füzelerle karşılık vermesiyle birlikte “güvenli liman” varlıklarına olan talebi artırmış ve petrol ihracatı konusunda endişeleri beraberinde getirmiştir.

ABD Başkanı Donald Trump, İran’ı “planlanan saldırılara son vermek” amacıyla nükleer programı hakkında bir anlaşma yapmaya çağırırken, Hürmüz Boğazı’nda yaşanan gelişmeler, dünya petrolünün önemli bir kısmının transit geçiş yaptığı bir noktada sevkiyatların aksayabileceği korkusunu artırdı.

Analistler, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı abluka altına alması durumunda ciddi ekonomik sonuçlar doğurabileceğini vurgularken, bu durumun İran’nın en büyük petrol alıcısı olan Çin ile olan ilişkilerine de zarar verebileceğini ifade etti.

Petrol fiyatlarındaki yükseliş, maliyet kaygılarını artırmakta. Bu bağlamda, yatırımcıların dikkatleri büyük merkez bankalarının olası para politikası değişikliklerine yönelmiş durumda.

Jeopolitik gelişmelerin yanı sıra, Trump’ın Truth Social hesabında paylaştığı bilgilere göre, ABD ile Çin arasında nadir toprak elementlerini de kapsayan bir ticaret anlaşmasına varılmıştır. Anlaşmanın iki ülke liderinin onayına bağlı olduğu ve ABD’nin Çin ürünlerine yüzde 55, Çin’in ise ABD ürünlerine yüzde 10 tarife uygulayacağını bildirmiştir.

Öte yandan, gelecek hafta açıklanacak ABD Merkez Bankası’nın (Fed) faiz kararı yatırımcılar tarafından dikkatle izleniyor.

ABD’de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) mayıs ayında, aylık bazda yüzde 0,1, yıllık bazda ise yüzde 2,4 artış göstererek beklentilerin altında kaldı. Para piyasalarında, Fed’in gelecek haftaki toplantıda faizi sabit tutma olasılığı yüksek görülürken, yıl sonuna kadar iki faiz indirimi beklentisi de gündemde kalmaya devam ediyor.

Bu gelişmeler ışığında, ABD 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,42’de yatay kalırken, dolar endeksi yüzde 1’lik bir düşüşle 98,2 seviyesine geriledi.

PLATİN DÜNYA PİYASALARINDA DORUKTA

Değerli metaller, ABD’de açıklanan enflasyon verilerinin beklenenden düşük çıkması ve Orta Doğu’daki artan jeopolitik gerginlikler nedeniyle güvenli limana yönelik artan talep doğrultusunda değer kazandı. Altın fiyatları 3,433 dolar seviyesine ulaşırken, platin de 1,308 dolarla son dört yılın en yüksek fiyatını gördü.

Platinin fiyatındaki artış, 2021 yılı Şubat ayından bu yana en yüksek seviyeye ulaşarak, 2023 yılının başından itibaren yüzde 40’ı aşan bir artış gerçekleştirdi. Altın, gümüş ve paladyum da sırasıyla yüzde 30, yüzde 25 ve yüzde 16’nın üzerinde değer kazandı. Platindeki arz sıkıntısı ve artan talepler, bu değerli metalin fiyatlarını özelleşmiş bir destek olarak sürdürüyor.

Paladyum ise bu süreçte, elektrikli araçlara geçişin etkisiyle talebin düşmesi nedeniyle en yüksek seviyelerini yakalayamıyor. Analistler, paladyum fiyatlarının talep zayıflığı nedeniyle diğer değerli metallerin gerisinde kaldığını vurguluyor.

ÇİN ENDİŞELERİ ETKİLEYİCİ OLDU

Baz metaller, ABD’den gelen olumlu makroekonomik verilerin desteği ile hareketlenirken, resesyon beklentileri ve Çin’in yavaş talebi fiyatlar üzerinde baskı oluşturmaya devam etti.

Çin’in düşük ithalat ve sanayi verileri baz metaller piyasasında talebin zayıflamasına yol açarken, ABD’nin ticaret politikaları da bazı metallerin fiyatları üzerinde olumsuz etki yaptı.

Bu haftaki fiyatlamalar, bakırda yüzde 1,6, çinkoda yüzde 1 ve nikelde yüzde 1,9’luk düşüşler kaydedilirken, kurşun ve alüminyumda ise yüzde 0,2 ve yüzde 1 artışlar görüldü.

Petrol fiyatları, İsrail’in İran’a yönelik hava saldırılarının ardından artan endişelerle birlikte bu hafta önemli bir yükseliş gösterdi. İran Ulusal Petrol Rafineri ve Dağıtım Şirketi, bu duruma rağmen rafinasyon ve depolama tesislerinin faaliyete devam ettiğini bildirmiştir.

Bu gelişmelerin sonucunda, Brent petrol fiyatı haftayı 73,7 dolar olarak kapattı; bu, 3 Ekim 2022’den bu yana en büyük haftalık artışı temsil ediyor. OPEC üyesi İran, günlük yaklaşık 3,3 milyon varil petrol üretmekte ve bunun önemli bir kısmını ihraç etmektedir.

Analistler, OPEC ve diğer petrol üreticisi ülkelerin, olası arz kesintilerini karşılayabilecek kapasiteye sahip olduğunu belirtirken, Hürmüz Boğazı gibi stratejik geçitlerin, petrol fiyatları üzerindeki baskıyı artırmaya devam edeceğini ifade ediyor.

TARIM EMTA FİYATLARINDA GELİŞMELER

Tarım emtia fiyatları, ABD Tarım Bakanlığı’nın yayımladığı veriler ve bölgesel haber akışları tarafından şekillendirilmektedir. Bu hafta buğday, mısır ve soya fasulyesi fiyatlarında belli başlı artışlar görülürken, bazı ürünlerde ise düşüşler yaşandı.

Brezilya’daki güçlü kahve rekolte beklentileri ve Fildişi Sahili’ndeki kakao hasadı, bu alandaki fiyat hareketlerini etkileyen unsurlar arasında yer almakta. Çiftçiler, iklimin ürün kalitesi üzerindeki olumlu etkisini vurgulamaktadır.