Tarife belirsizliğinin Çin ekonomisine etkisi

Ulusal İstatistik Bürosu (UİB), 2025 yılı Ocak-Mayıs dönemine ait sanayi üretimi, perakende satışlar, sabit sermaye yatırımları ve işsizlik verilerini açıkladı. Nisan ayında perakende satışlar yıllık bazda %6,4, sanayi üretimi ise %5,8 artış gösterdi. Sabit sermaye yatırımları ise ilk beş ayda geçen yılın aynı dönemine göre %3,4 yükseldi. Üretim ve yatırımların artış hızı önceki aya göre yavaşlarken, tüketimde bir artış yaşandığı gözlemlendi. Ekonominin üzerinde tarife belirsizliklerinin etkisinin devam ettiği belirtildi.

ÜRETİM ARTIŞI YAVAŞLADI, TÜKETİMDE YÜKSELİŞİ DEVAM EDİYOR

Yıllık cirosu 20 milyon yuanın (yaklaşık 2,78 milyon dolar) üzerinde olan sanayi işletmelerinin üretim çıktılarında, mayıs ayında geçen yılın aynı dönemine göre %5,8’lik bir artış görüldü. Bu artış, nisanda kaydedilen %6,1’lik artışın gerisinde kaldı.

Sanayi üretimi ocak ve şubat aylarında %5,9, martta %7,7 ve nisanda %6,1 kaydedilmişti.

Tüketimin bir göstergesi olan perakende satışlar ise nisandaki %5,1’lik artışın ardından mayıs ayında %6,4 oranında artarak güçlü bir performans sergiledi.

Perakende satışlar, ocak ve şubat aylarında %4, martta %5,9 ve nisanda %5,1’lik artışlar göstermişti.

Çin hükümeti, tarife artışları nedeniyle etkilenen dış talebi dengelemek için iç talebi canlandırmaya yönelik politikaları önceliklendiriyor. Tüketimdeki artış, merkezi ve yerel hükümetlerin uyguladığı takas teşvik programlarının olumlu etkisinden kaynaklandı.

Çin Ticaret Bakanlığı verilerine göre, otomobil, beyaz eşya ve elektronik üründe eski ürünlerin yenileriyle değiştirilmesi için sağlanan teşvik programları, mayıs itibarıyla 1,1 trilyon yuan (153 milyar dolar) satışu yarattı.

YATIRIMLARDA DÜŞÜŞ GÖRÜLÜYOR

Öte yandan, altyapı, gayrimenkul, makine ve donanım harcamalarını kapsayan sabit sermaye yatırımları, ilk beş ayda yıllık %3,4 artarken, ilk dört aydaki %4’lük artışın gerisinde kaldı.

Ocak-mayıs döneminde altyapı yatırımları %5,6, imalat yatırımları ise %8,5 oranında arttı.

Gayrimenkul sektöründe, son üç yıl boyunca süregelen düşüş, mayıs ayında da devam etti. İlk beş ayda %10,7 oranında bir gerileme kaydedilen gayrimenkul yatırımları, ilk dört ayda %10,3’lük bir düşüş göstermişti.

Gayrimenkul yatırımları hariç tutulduğunda, sabit sermaye yatırımları ilk beş ayda %7,7 artış gösterdi.

Ülkede nisanda %5,1 olan şehirlerdeki genel işsizlik oranı, mayıs sonu itibarıyla %5’e geriledi.

ABD-ÇİN TİCARETİ ÜZERİNDE TARİFE TARTIŞMALARI

ABD Başkanı Donald Trump, 2 Nisan’da Çin’in de aralarında bulunduğu ticaret ortaklarına ek gümrük vergileri uygulama kararı aldı. Bu duruma Çin’in karşılık vermesi, iki ülke arasında bir tarif restleşmesine sebep oldu. Sonuç olarak, ABD, Çin’e uygulanan gümrük tarifesini %145’e kadar çıkardı. Çin ise ABD’ye %125 gümrük tarifesi uzaklaştırdı.

Yükselen ticaret gerilimi sonrasında, ABD ve Çin yetkilileri, 10-11 Mayıs’ta Cenevre’de bir araya gelerek gümrük vergilerini 90 gün süreyle düşürme kararı aldılar.

Görüşmelerin ardından, 14 Mayıs itibarıyla ABD, Çin mallarına uyguladığı gümrük vergisini %145’ten %30’a indirdi. Aynı şekilde, Çin de ABD mallarına uyguladığı vergiyi %125’ten %10’a düşürdü.

Trump, 30 Mayısta Çin’i Cenevre’de varılan anlaşmanın büyük bölümünü ihlal etmekle suçladı ve bu konuyu Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile görüşeceğini belirtti.

ABD ve Çin liderleri, 5 Haziran’da ticaret gerilimi sonrası ilk defa telefonda konuştular ve iki tarafın, Cenevre’de varılan mutabakatın uygulanması konusunda anlaşmaya vardıkları bildirildi.

İki taraf heyetleri, müzakerelerin yeni bir turu için 9-10 Haziran’da Londra’da bir araya geldi ve önceki görüşmelerde varılan mutabakatın uygulanmasına yönelik kararlar üzerinde anlaştılar. Trump, toplantı sonrası ABD’nin %55, Çin’in %10 oranında tarifeler uygulayacağını duyurdu, ancak Çin tarafı bunu doğrulamadı.