Avrupa Birliği, Rusya’dan gaz alımını sona erdiriyor!

Avrupa Birliği, Rusya’dan Enerji İthalatında Kademeli Yasak Sürecini Başlatacak

Avrupa Birliği Komisyonu, 17 Haziran 2025 tarihinde üye ülkelerde Rusya kökenli doğal gaz ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatını 2027 yılı itibarıyla tamamen durdurmayı hedefleyen yeni bir yasa teklifi açıkladı. Bu teklif, 2026 yılından itibaren yeni sözleşmelerin yasaklanmasını ve mevcut kontratların kademeli olarak sonlandırılmasını planlıyor. Enerji arzında Rusya’ya olan bağımlılığı azaltmayı amaçlayan bu stratejinin, fiyat dalgalanmaları ve arz güvenliği riskleri ile başa çıkabilmek için kademeli bir şekilde uygulanması öngörülüyor.

Yeni Sözleşmelere Kısıtlama, Mevcut Sözleşmelerde Kademeli Sonlandırma

AB Komisyonu’nun önerisine göre, üye ülkelerin Rusya’dan aldığı boru hattı gazı ve LNG ithalatı belirli bir süre içinde sona erecek. Bu kapsamda, 1 Ocak 2026’dan itibaren Rusya ile yeni doğal gaz alım sözleşmelerinin yapılması yasaklanacak.

17 Haziran 2025 tarihinden önce yapılmış olan kısa vadeli sözleşmeler için ithalata 17 Haziran 2026 tarihine kadar izin verilecek. Özellikle denize kıyısı bulunmayan bazı üye devletlerin uzun vadeli sözleşmelerine yönelik boru hattı gazı teslimatları için 2027 yılı sonuna kadar geçici izin verilecek. Teklifte, 1 Ocak 2028 itibarıyla AB genelinde Rus gazının kullanımının fiilen sona ereceği vurgulanıyor.

LNG Terminal Sözleşmelerine Kısıtlamalar ve Bilgilendirme Yükümlülüğü

Yasa teklifinde yalnızca gaz alımına değil, LNG altyapısına yönelik de düzenlemeler yer alıyor. Rusya veya Rus şirketleriyle LNG terminal hizmetlerine yönelik uzun vadeli yeni sözleşmeler imzalanması yasaklanacak, böylelikle mevcut terminal kapasitelerinin alternatif tedarikçilere yönlendirilmesi sağlanacak.

Aynı zamanda, Rus gazına ilişkin tedarik sözleşmelerini sürdüren şirketlerin bu sözleşmelere dair bilgileri Avrupa Komisyonu’na bildirmesi zorunlu hâle getirilecek. Bu bilgiler doğrultusunda, süreç Avrupa Komisyonu ve Avrupa Enerji Düzenleyicileri İşbirliği Ajansı (ACER) tarafından izlenecek.

Enerji arz güvenliğinin tehdit altında olduğu durumlarda AB’nin hızlı önlemler alma yetkisi bulunacak. Böylece enerji piyasalarında meydana gelebilecek dalgalanmalara karşı hazırlıklı olunması hedefleniyor.

Yasa Süreci, Onay Aşamaları ve Üye Ülkelerin Tutumu

AB Komisyonu’nun sunduğu bu yasa teklifinin yürürlüğe girmesi için Avrupa Parlamentosu (AP) ve AB Konseyi’nde üye ülkelerin nitelikli çoğunlukla onay vermesi gerekiyor. Teklifin yasalaşması, enerji politikaları açısından AB tarihinin önemli bir tedarik yön değişikliği olarak değerlendiriliyor.

2021 yılı itibarıyla Avrupa Birliği’nin doğal gaz ihtiyacının yüzde 45’ini Rusya karşılıyordu, bu oran günümüzde 2024’te yüzde 19’a kadar düştü. Ancak birçok üye ülke hâlâ Rusya’dan boru hattı gazı ve LNG temin etmeye devam ediyor.

Petrol tarafında ise Rusya’nın AB’deki payı 2022’de yüzde 27 iken, günümüzde bu oran yüzde 3’e geriledi.

Yeni yasa teklifine en belirgin itirazlar Macaristan ve Slovakya’dan geldi. Bu ülkeler, enerji fiyatlarının yükselmesi endişesiyle Rusya’dan gelen doğal gaz ithalatına yönelik katı sınırlamalara karşı çıktıklarını vurguladılar.