Gaz fiyatları yüzde 15 arttı: Hürmüz gerilimi Avrupa’yı sarstı

İsrail’in İran’a yönelik saldırıları sonrasında Hürmüz Boğazı’ndaki sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) taşımacılığına ilişkin endişeler artarken, Avrupa’da gaz fiyatları bir haftada yüzde 15 oranında yükseldi. Bu durum, bölgedeki gaz arzında yaşanabilecek aksaklıklar nedeniyle ticari kaygıları tetiklemiş durumda.

Basra Körfezi’nin girişinde yer alan Hürmüz Boğazı, Orta Doğu’daki LNG ve petrol üretimi için kritik bir transit yol. Bu boğaz aracılığıyla, Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına önemli miktarlarda enerji ulaştırılıyor.

Küresel LNG ticaretinin yaklaşık yüzde 20’si Hürmüz Boğazı’ndan geçerken, bölgedeki büyük LNG üreticileri olan Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin ihracatının tamamı bu boğazdan gerçekleştiriliyor. Avrupa, Rus gazı ihracatının kaybı sonrasında LNG’ye bağımlılığını artırarak, Orta Doğu’dan önemli miktarda gaz ithal ediyor. Bu bağlamda, İsrail’in İran’a saldırıları nedeniyle bölgede yaşanabilecek herhangi bir arz kesintisi, Avrupa gaz fiyatlarına doğrudan yansıyor.

FİYATLARDAN DALGALANMA

Avrupa’daki en önemli sanal doğal gaz ticaret noktası olan Hollanda merkezli TTF’de, temmuz vadeli gaz fiyatları son bir haftada yaklaşık yüzde 15 artış gösterdi. İsrail’in İran’a saldırısının gerçekleştiği 12 Haziran’da megavatsaat başı doğal gaz fiyatı 36,2 eurodan kapanmıştı.

18 Haziran’da 38,7 eurodan kapanan fiyatlar, 19 Haziran’da 39,3 eurodan işlem görmeye başladı ve gün sonunda 41,5 euroya kadar yükseldi. Bu yükseliş, Avrupa gaz fiyatlarının 31 Mart’tan bu yana en yüksek seviyeye ulaşmasına neden oldu. Ağustos vadeli kontratlar ise megavatsaat başına 41,9 euroya kadar çıktı.

TANKER OPERATÖRLERİ TEMKİNLİ

Gaz fiyatlarındaki bu artış, İran’ın Hürmüz Boğazı’nı kapatma olasılığına dair endişelere bağlı olarak gerçekleşti. Ancak bu ihtimalin gerçekleşme olasılığının düşük olduğu düşünülüyor. Yine de, böyle bir durum gerçekleşirse Avrupa’nın gaz tedarikinin yaklaşık yüzde 4’ünü sağlayan Katar’dan LNG alımı büyük ölçüde etkilenebilir.

Katarlı yetkililer, deniz trafiğinin normal seyrinde devam ettiğini ifade etse de, tanker operatörleri Hürmüz Boğazı geçişlerinde temkinli hareket ediyor. Avrupa’nın 2024 yılı LNG ithalatında ABD’nin payı yüzde 46 iken, onu yüzde 16 ile Rusya, yüzde 11 ile Cezayir, yüzde 10 ile Katar, yüzde 5 ile Norveç ve yüzde 4 ile Nijerya izliyor.

Ayrıca, Avrupa’daki yüksek hava sıcaklıkları, soğutma talebinin artmasına ve gazdan elektrik üretimi ihtiyacının yükselmesine neden olmakta, bu durum da gaz fiyatları üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturuyor. Fiyatlardaki bu artış, gaz depolarının doluluk oranlarının iyi seviyede olmasına rağmen Avrupa’nın enerji bağımlılığındaki kırılganlığın devam ettiğini gösteriyor.

Öte yandan, bu hafta ortasında 7 LNG tankeri, Hürmüz Boğazı’na girmeyerek, Umman açıklarında bekleme pozisyonu aldı.