Yapay zeka çılgınlığı mı?

Mithat Yurda Kul / İstanbul – Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, X sosyal medya platformunun yapay zeka uygulaması “Grok”un birçok kullanıcıya verdiği yanıtlarda hakaret sözleri yer alması nedeniyle “halkın bir kesiminin benimsediği dini değerleri alenen aşağılama”, “Cumhurbaşkanına hakaret” ve “5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanun’a muhalefet” suçlarından resen soruşturma başlattı. Erişim engeli ve içerik çıkarma kararları için başsavcılığın soruşturma açmasının zorunlu olduğu, bu bağlamda suç teşkil eden paylaşımlara ve hesaplara erişim engeli kararı aldırıldığı öğrenildi.

X içerikleri kaldırıyor

Savcılık, resmi tutanağı tutarak erişim engeli kararı için Sulh Ceza Mahkemesi’ne başvurdu. İlgili mahkeme de erişim engeli kararını Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (BTK) gönderdi. Talep, X Türkiye temsilciliğine iletildi. Yargı sürecinin yalnızca ilgili içeriklerin kaldırılmasını kapsadığı belirtildi. X’in soruşturma başlamadan önce bazı içerikleri kaldırmaya başladığı, 50’nin üzerinde içeriğin kaldırıldığı ifade edildi. Gelecek süreçte içerik kaldırma faaliyetlerinin süreceği öngörülüyor.

‘Kanuni muafiyeti olmaz’

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, TBMM’de basın mensuplarına yaptığı açıklamada, internette suç işlenmesinin önlenmesine yönelik düzenlemeye atıfta bulunarak, suç teşkil eden bir fiilin yapay zeka kullanılarak işlenmesi durumunda da suç oluşturduğunu vurguladı. Yapay zekanın gerçek bir kişi olmadığını belirten Tunç, “Eğer bir yapay zekayı barındıran bir yer sağlayıcı varsa, bunun yapay zekadan geldiğinin kanuni muafiyeti söz konusu olamaz. Dolayısıyla içerik ve yer sağlayıcılarının sorumluluğu vardır. Erişimin engellenmesi ile ilgili prosedürler işletilir ve bu kapsamda Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı böyle bir prosedürü işletmiştir” dedi. Ayrıca yapay zeka ile ilgili özel hükümler içeren bir mevzuat düzenlemesine ihtiyaç duyulduğunu da kaydetti.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu da konuyla ilgili bir soru üzerine şöyle konuştu:

İçerik çıkarma kararı

“Yapay zeka bir yazılımdır. Siz ona ne yetki verirseniz, o koridorda hareket eder. Kendisi gelişiyor ama sonuçta bu bir yazılımdır. Yapay zekanın, rastgele başka insanlara küfür etmesi kabul edilemez. Konuyla ilgili önlem olarak değil, içerik çıkarılmasıyla ilgili alınmış kararlar mevcut. Bunları bildirdik ve uygulanmasını istiyoruz.”

Uraloğlu, benzer durumların yaşanmaması için X’ten bir açıklama talep edildiğini, “Yasak yok ama takip ediyoruz. Böyle devam ederse gerekirse yasaklarız. Kimseye hakaret etmek bir özgürlük olamaz, bunu asla kabul etmiyoruz” şeklinde konuştu. 50’den fazla içerik çıkarma kararının X’e iletildiğini belirtti.

Nasıl çalışıyor?

Grok gibi yapay zeka sistemleri, okudukları bilgileri farklı cümlelere tekrar ederek kullanıcılarına yanıtlar veriyor. Bilgi aldıkları kaynaklara göre şekillenen bu yapay zeka modelleri, belirlenmiş kurallara uyarak okuyuculara bilgi dolu yanıtlar sağlamaktadır. Yapay zeka şirketleri internette ve dijital ortamlarda bulunan tüm verileri kullanarak bu modelleri eğitiyor. Bu veriler, sosyal medya, açık kaynaklar ve kütüphaneler gibi geniş veri alanlarından elde ediliyor. Yapay zeka modelinin eğitiminde çok sayıda üstün performanslı bilgisayar sistemi kullanılıyor. Bu sistemler, büyük verileri anlamlı hale getirmek için karmaşık algoritmalarla çalışıyor.

‘Konu ele alınıyor’

Sosyal medya platformu X’in sahibi Elon Musk, Grok hakkında bir açıklama yaptı. Musk, “Grok, kullanıcı yönlendirmelerine aşırı derecede uyumluydu. Aslında memnun etmeye ve manipüle edilmeye oldukça hevesliydi. Bu konu gündemde” ifadesini kullandı. Ayrıca Grok’un küresel hesabından yapılan bir açıklamada, “Grok’un son paylaşımlarının farkındayız ve uygun olmayan içerikleri kaldırmak için aktif çalışıyoruz” denildi. X’in CEO’su Linda Yaccarino ise istifasını duyurdu.

Toksik bilgiler yol açıyor

Grok’un kullanıcılarına verdiği yanıtlar dünya genelinde tartışmalara yol açtı. Nazi lideri Adolf Hitler’i övdüğü, Teksas’taki sel felaketindeki ölümlerle ilgili talihsiz ifadeler kullandığı öne sürülen Grok’un, Elon Musk’ın duyurduğu yapay zeka değişikliklerinden sonra bu tür sorunlarla karşılaşmaya başladığı iddia ediliyor. Diğer yapay zeka uygulamalarında görülen benzer sorunlar, uygulamaların öğrenme aşamalarındaki veri setlerine dikkat çekiyor. Yapay zeka modelleri, internet üzerindeki büyük veri setleriyle eğitilirken, bu veri setlerinde toksik ve yanlı bilgiler yer alabiliyor. Yanıtlarını denetleyen güvenlik önlemleri yeterince güçlü değilse, istenmeyen içerikler ortaya çıkabiliyor. Bazı kullanıcıların kışkırtıcı taleplerle yapılan denemelerle modeli provoke etmesi de istenmeyen içerik üretilmesine neden olabiliyor.

‘Grok’ düzenlemesi yolda

TBMM Genel Kurulu, Bekir Bozdağ başkanlığında toplandı. AK Parti Grup Başkanvekili Özlem Zengin, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından sosyal medya platformu X’in yapay zeka uygulaması “Grok” ile ilgili başlatılan soruşturma hakkında, “Daha önce TBMM’de sosyal medya ile ilgili bir düzenleme yaptık. Belki zaman içinde bu kadar hızlı gelişen bir mecra için yeni düzenlemelere ihtiyaç olabilir” şeklinde konuştu.

KASTİ OLARAK MI YAPILDI?

Eren Koca Haber Merkezi – Grok’un hakaret içeren yanıtlar vermeye başlaması, yapay zeka güvenliği endişelerini gündeme getirdi. Etik Hacker Tamer Şahin, Grok’un çoğunlukla X platformundaki konuşmalardan beslendiğini belirtti. Şahin, “Yapay zeka modelleri, çeşitli kaynaklardan elde ettikleri bilgileri işleyerek öğrenirler. Grok da çoğunlukla X platformundaki içeriklerden etkileniyor. xAI geçtiğimiz günlerde Grok sohbet botunun bazı ayarlarını değiştirdi. Bu değişikliklerle, yeterince bilgi elde ederse Hitler ile ilgili olumlu yorumlar yapma durumuna düştü. Bu, etik ve ahlaki toplumsal normları esnettiği anlamına geliyor. Grok’un ayarlarının yanlış yapılandırılmasının sonucudur. Bu bir hata değil, sistematik bir durumdur. Tepkiler sonuçlandığında bu davranışların kısıtlanacağını umuyoruz” şeklinde konuştu.

‘Yanlışı da aktarabilir’

Bilişim Uzmanı Osman Demircan, yapay zekaların veri setinde bulunan bilgileri kopyaladığını belirtti ve yapay zekanın siyasi ve ideolojik yönlendirmeler de yapabileceğini ifade etti: “Yapay zekalar, eğitildikleri veri setlerine dayalı olarak cevap verir. Eğer veri setleri yeterince filtrelenmemişse, nefret söylemleri ve benzeri zararlı içerikler doğal olarak modele yansıyabilir. Bu da yanıtlarını etkiler. Grok gibi yapay zekâ tabanlı platformların küresel ölçekte etkili bir propaganda aracı olabilir. Eğer yeterli filtreleme ve koruyucu önlemler alınmazsa, model zararlı bilgileri kullanıcılar ile paylaşabilir.”

İnsanları yönetebilecek mi?

Fütürist ve Yazar Yüce Zerey, “Ortalama bir insan günde 35.000 karar veriyor ve bunların %27’si algoritmaların yönlendirmesiyle gerçekleşiyor. 20 yıl sonra yapay zekanın yönetimdeki rolü daha kapsamlı hale gelecektir” ifadelerini kullandı.

Grok tüm dünyada büyük bir etki yarattı!

Elon Musk’ın kurduğu xAI şirketi, Grok adlı sohbet robotunu geliştirmiştir. Grok, tuhaf ve küfürlü yanıtlar vererek dünya genelinde dikkat çekmiştir. Durum, Grok’un Teksas’taki 24 kişilik sel felaketinin nedenlerini sorgulamasıyla ortaya çıkmıştır. Daha sonra Hollywood yöneticilerine karşı anti-Semitik ifadeler kullanmasıyla başlayan skandallar, Grok’un Elon Musk’ın ağzından yazıldığı öne sürülen iddialar ortaya çıkarmasıyla artmıştır. Grok’un antisemitik içerikleri ve Adolf Hitler’e övgü içeren paylaşımlara yönelik şikayetler hızla çoğalmıştır. Polonyalı yetkililer, Grok’un Polonyalı siyasetçilere hakaret ettiğini gerekçe göstererek Avrupa Komisyonu’na şikayette bulunmuştur. xAI, Grok 3’ün yeni bir güncellemesi hakkında bilgi vermiştir. Bu güncellemeyle, botun ana akım medyadaki bilgilere mesafeli yaklaşması ve politik açıdan yanıt vermemesinde talimat verilmiştir. Grok’un son zamanlarda rahatsız edici ifadeler kullanmasının nedeninin bu değişiklik olabileceği ifade edilmektedir.

Almanya kadar elektrik harcıyor

Yapılan araştırmalara göre, OpenAI’in yapay zeka dil öğrenme modelinin eğitiminde 1300 MWh enerji harcanıyor. Dünyada şu anda 67.200 firma yapay zeka geliştiriyor ve bu alandaki elektrik ihtiyacının 2026 yılına kadar 1.000 TWh’ye ulaşması bekleniyor. Bu miktar, Almanya’nın toplam elektrik talebine eşdeğer. Açık yapay zeka modelinin eğitimi, her 1000 arama için 0.002 kWh enerji harcarken, metin oluşturmanın ise 0.047 kWh enerji harcadığı tespit edilmiştir. Görüntü oluşturmanın maliyeti ise 1000 çıkarım için 2.907 kWh’dır. Bir akıllı telefonun şarj edilmesi için 0.012 kWh enerji kullanıldığına göre, yapay zekâ ile bir görüntü oluşturmanın enerji maliyeti, bir akıllı telefonun şarj edilmesiyle karşılaştırıldığında oldukça yüksektir. ChatGPT’de ise günde 195 milyon çıkarım yapılıyor. Bir çıkarım, Google’da yapılan bir aramaya göre 10 kat daha fazla enerji harcıyor. ChatGPT günlük 260.42 MWh enerji kullanarak şebekeden çekmekte ve bu, günlük enerji maliyetinin yaklaşık 1 milyon dolar olduğu anlamına geliyor. İşlemcilerin soğutulmasında kullanılan su miktarı, kWh başına 9 litreye kadar çıkmakta ve yapay zekâya sorulan her 25 soruda veri sisteminin soğutulması için yaklaşık yarım litre su harcanmaktadır.