Engelli desteğinde kurallar değişti: İşe alım yapmayanlardan alınan destek geri iade edilecek

Engelli ve Eski Hükümlü Çalıştırmayan İşverenlerden Toplanacak Cezalar İçin Yeni Kullanım Kuralları Belirlendi

Kimler İçin Geçerli ve Ne Amaçla Kullanılacak?

12 Temmuz 2025 Cumartesi günü yayımlanan Resmî Gazete ile birlikte, engelli ve eski hükümlü çalıştırmayan işverenlerden alınan para cezalarının kullanımıyla ilgili yeni düzenlemeler yürürlüğe girdi. Bu cezalardan elde edilen kaynakların, engelli bireyler ve eski hükümlüler için iş bulma, iş kurma, meslek edinme ve özel teknolojik destek sağlama gibi amaçlarla harcanacağı belirtildi.

Ayrıca, ruhsal ve zihinsel engelleri olan bireyler için özel işyerleri oluşturma ve bu kişilerin iş gücüne entegrasyonunu sağlama planları da kapsamı içeriyor.

Yeni düzenleme ile engelli ve eski hükümlü tanımları da güncellenmiş durumda. Engelli tanımı, 25 Nisan 2009 tarihli yönetmelik esas alınarak, eski hükümlü tanımı ise 19 Eylül 2009 tarihli yönetmelik çerçevesinde belirlenecek.

Komisyonun Yetkileri ve Yapısı Nedir?

Bu yeni süreçte, bir Komisyon kurulacak. Türkiye İş Kurumu Genel Müdürü’nün başkanlığında, Çalışma Bakanlığı, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Adalet Bakanlığı ile işçi ve işveren temsilcileri ve engellilik alanındaki derneklerin temsilcilerini içerecek şekilde yapılandırılacak. Komisyonun toplamda sekiz üyeden oluşması planlanıyor ve yılda altı kez toplanacak. Projelerle ilgili görüş hazırlamak için öncelikle bir teknik grup oluşturularak çalışmalar gerçekleştirecek.

Proje Hazırlama Süreci ve Başvuru Yöntemleri

Projeler, bireyler veya hizmet sağlayıcı kuruluşlar tarafından hazırlanabilecek. Bireyler yalnızca ikamet ettikleri şehirde başvuru yapabilecekler. Başvurular, internet aracılığıyla veya il müdürlüklerine elden/posta yoluyla yapılabilecek. İl müdürlükleri projeleri değerlendirecek ve onaylanan projeler Ankara’ya iletilecek. Dernek veya vakıf tarafından yapılan başvurularda üst kuruluşlardan destek görüşü almak zorunlu olacak.

Kendi işini kurmak isteyen bir kişi, bu destekten hayatları boyunca yalnızca bir kez yararlanabilecek.

Destekle Edinilen Eşyaların Kullanımı

Devlet destekleriyle alınan ekipmanların, üç yıllık bir süre boyunca devlet kontrolünde kalacağı belirtiliyor. Bu süre zarfında, eşyalar satılamaz, kiralanamaz veya devredilemez. Eğer ekipmanlar başka projelerde kullanılacaksa, mutlaka izin alınması gerekecek. Kurallara aykırı kullanım olması durumunda, devletten yapılan harcamalar yasal faiziyle birlikte geri talep edilecektir.

Her altı ayda bir bu eşyalar denetlenecek ve değerlendirme raporu hazırlanarak Komisyona sunulacak. Üç yılın sonunda, ekipmanlar proje sahibine tamamen devredilecek.

Finansman Süreci ve Ödeme Zamanlaması

Proje sahipleri, malzemelerini alırken kendi adlarına fatura alacaklardır. İlgili il müdürlüğü, fatura ve belgeleri onayladıktan sonra, en geç on iş günü içinde ödeme yapılacaktır. İstihdam taahhüdü varsa, proje tutarının %20’si başlangıçta bloke edilecektir. Taahhüt yerine getirilmediği takdirde bu miktar geri alınacaktır.

İşe Alımın Gerçekleşmemesi Durumunda Geri Ödeme

Projeye dahil edilen işleri taahhüt edilen kişileri işe almazsa, proje sahibine yapılan harcamalar yasal faiziyle geri alınacaktır. Eksik işe alım durumunda, istihdam edilmeyen kişi sayısına dayalı olarak maliyet hesaplanacak ve bu tutar da faiziyle geri alınacaktır.

Engellilere yönelik yapılan projelerde benzer durumlardan dolayı devlet, yapılan harcamaları geri isteyebilecektir. Korumalı işyerleri için ise, işyerinin kapanması ya da belirlenen sayıda engelli çalışmaması durumunda başlangıçta verilen hibe de geri alınabilecektir.