Paşa çayı dışarı, matcha çayı içeri

İsmail Şahin / İSTANBUL – Dünyanın dört bir yanında hızla yayılan matcha çayı tutkusu, Japonya’daki üretim kapasitesinin sınırlarını zorlamaya başladı. Sosyal medyada popülaritesi artan “MatchaTok” etiketinde milyonlarca izlenme alan matcha ürünleri, kafe ve restoranların günlük sipariş miktarlarını artırıyor. Ancak, Japonya’nın geleneksel üretim yöntemleri bu artan talebi karşılamakta zorlanıyor.

Matcha, gölgede yetişen özel çay yapraklarının taş değirmenlerde öğütülmesiyle elde edilen bir çay türüdür. Bu eşsiz çayın sadece saatte yaklaşık 40 gramı üretilebiliyor ve üretim süreci Kyoto ve Uji gibi bölgelerde yer alan ustalar tarafından el işçiliğiyle gerçekleştiriliyor. Ancak iklim değişikliği, çay verimliliğini azaltırken, üretici nüfusunun yaşlanması arzı daha da kısıtlıyor.

Bazı Japon mağazaları, tüketim artışına karşı önlem olarak kişi başına yalnızca bir kavanoz satış kısıtlaması getirmiştir. Ayrıca ABD’nin Japon matchasına uyguladığı %15 gümrük vergisi de fiyatların yükselmesine neden olmaktadır. Türkiye’de de Çaykur, matcha çayı üretimi yapıyor. Çaykur Genel Müdürü Yusuf Ziya Alim, “Japonya’dan ithal ettiğimiz teknolojiye sahip değirmenler sayesinde matcha çayı üretimi gerçekleştirebiliyoruz.” şeklinde konuştu.

Türkiye’de de talep artıyor

Matcha çayına olan ilginin, dünyanın diğer bölgelerinde olduğu gibi Türkiye’de de her geçen yıl arttığına dikkat çeken Alim, “Ürettiğimiz matcha çayları hem yerel pazarda hem de uluslararası alanda dikkat çekmektedir. Bireysel tüketicilerin yanı sıra toplu tüketim yerleri de bu ürünü yüksek miktarlarda talep ediyor. Talepleri karşılayabilmek için hem yeşil çay üretimine hem de bu ürünlerin matcha formunda dönüşümüne yönelik yoğun çaba sarf ediyoruz.” diye ekledi.

Pazar büyüklüğü 4.3 milyar dolar

Küresel matcha pazarının şu anda 4.3 milyar dolar değere sahip olduğunu belirten Alim, “2030 yılına gelindiğinde bu pazarın 7.4 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor. Türkiye olarak şu anda dünya pazarında yeterince temsil edilemiyoruz. Yurt dışına yaptığımız satışlar küçük miktarlarda kalıyor; Japonya, Çin, Sri Lanka ve Kenya ise büyük üreticiler olarak öne çıkıyor. İhracat odaklı dünya pazarına girmek için yoğun bir çaba içindeyiz.” dedi.

Matcha çayı nasıl hazırlanır?

Bir kaseye elenmiş 1 çay kaşığı matcha koyun. Üzerine 70-80 derece sıcak su ekleyin. Su miktarı, normal yoğunlukta bir matcha için 70-80 mL (küçük çay bardağı kadar), daha hafif bir tat için ise 100 mL (büyük çay bardağı kadar) olarak tercih edilebilir. Su ilavesinden sonra, bambu çırpıcı ile köpük oluşana kadar 15-20 saniye çırpılması gerekmektedir. Bambu çırpıcı yok ise, elektrikli süt köpürtücü de kullanılabilir.

Matcha çayının başlıca faydaları:

• Yüksek antioksidan içeriği: Vücudu serbest radikallerden koruyan, özellikle EGCG açısından zengin kateşinler içerir.
• Sakin bir enerji kaynağı: Kafein barındırmasına rağmen, içerdiği yüksek L-Theanine ile kahvenin yarattığı gerginliği önleyerek sakin bir uyanıklık sağlar.
• Metabolizmayı hızlandırıcı etkisi: Metabolizma ve yağ yakımını destekleyeceğine dair araştırmalar mevcuttur.
• Detoks etkisi: Vücudu toksinlerden arındırabilir.
• Zengin vitamin ve mineral kaynağı: Lif, C vitamini, selenyum, krom, çinko ve magnezyum içerir.

Kullanım alanları:

• Geleneksel olarak sıcak su ile hazırlanıp direkt tüketilebilir.
• Latte ve bubble tea gibi modern içeceklerde kullanılabilir.
• Dondurma, çikolata, pasta gibi tatlılarda kullanımı yaygındır.
• Smoothie ve kokteyllerde de tercih edilebilir.

Nasıl üretiliyor?

Matcha, Japonya kökenli, özel olarak yetiştirilmiş ve işlenmiş, tozdan daha ince bir hal almış yeşil çay türüdür. Toplanan taze çay yaprakları, oksidasyonu (kararmayı) engellemek için hemen buharlanır ve dikkatle kurutulur. Ardından, Japon geleneklerine göre taş değirmenlerde özenle öğütülerek matcha çayı haline dönüştürülür. Günümüzde modern teknoloji ile, çay partiküllerinin basınçlı hava ortamında çarpıştırılmasıyla elde edilen matcha çayı, homojen mikron kalınlığında tozların oluşturulmasını mümkün kılmaktadır.