Tütün sektörü tamamen disipline giriyor: Kurallar baştan aşağı değişiyor.

Tütün Sektöründe Yeni Üretim Düzenlemeleri

4 Kasım 2010 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan önceki yönetmelik, güncellenerek yeni kurallar ile birlikte yürürlüğe girdi. Artık bir sigara filtresinden koli etiketine kadar her bir parça, yönetmelikte yer alan tanımlara sahip olacak. 

Tesisleşmek isteyen firmalar, sadece başvuru yapmakla kalmayacak, aynı yerleşkede farklı üretim kategorilerine geçiş yapmak isteyenler, her kategori için ayrı makine, üretim alanı, ambar ve belge sunmak zorunda kalacak. Ortak kullanım kabul edilmeyecek ve her kategori için farklı kurallar ve denetimler uygulanacak. 

Kurulumların ardından ürün izleme sistemleri altyapısı da tamamlanmak zorunda. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü, bu sistemin kurulumu için sürece dahil olacaktır. Firma, sistemin hazır olduğunu hem Bakanlığa hem de Darphane’ye bildirdikten sonra kuruluma dair son kontrolden geçecek ve onay alındıktan sonra otuz gün içinde devreye alınacaktır.

Ambar Yönetmelikleri ve İhracat Kuralları

Tesis dışında depo kurmak isteyen firmalar, sınırlandırılmış şartlar altında hareket edecek. Ek hammadde ambarı için Bakanlık izni zorunlu, mamul ambarı ise yalnızca tesisin bulunduğu il sınırları içinde ve yine izinle kurulabilecektir. Kullanımdan kaldırılan alanlar önceden Bakanlığa bildirilecektir. Ayrıca, ambalaj tasarımlarında ölçü bilgisi zorunlu hale getirilecektir. Koli etiketlerinden şeffaf grupmanlara kadar tüm detaylar önceden Bakanlıkla paylaşılacaktır.

İhracat dosyası da baştan aşağı değişiklik gösterdi. 

Dış piyasaya gönderilecek tütün mamulleri, iç piyasada kullanılan ambalajlardan farklı olmalıdır. 

Her birim paket veya iç ambalajda marka, sabit ve silinemez biçimde en az bir kez yer alacaktır. 

Ürünler, grupman ve koli düzeyinde özel kodlamalar içerecektir. İşlenmiş tütünlerin kutularında marka, harman kodu, üretici bilgisi ve net ağırlık gibi unsurlar tam olarak yer almalıdır. 

Bu bilgilerin kod şeklinde yazılmasına da izin verilmektedir ancak önceden Bakanlığın bilgilendirilmiş olması gerekmektedir.

Kapatılan Tesislerin Satış Kuralları

Üretimini durduran tesislerin ne yapacağı konusunda belirsizlik ortadan kalktı. 

Faaliyetine son verilen tesislerde kalan makineler, sigara kağıtları, tütün hammaddeleri ve filtre çubukları rastgele birine satılamayacak. 

Yurt dışına çıkarılacak ya da hurdaya ayrılacak makineler için Bakanlık onayı alınması gerekecektir. 

Bazı makineler, belirli sektörlerde faaliyet gösteren firmalara devredilebilecek ancak her işlemden önce bildirim veya izin alınması şarttır. 

Tesiste kalan ürünler tek seferlik piyasaya sürülebilecek, satılamayanlar ise Bakanlığın gözetiminde imha edilecektir.

Tütün veya türevlerinin ihracatı, satışı ya da imhası için de Bakanlık onayı gerekecektir. Tüm işlemler resmi takibe tabi olacaktır.

Devredilen makineler veya mamullerle ilgili işlemler, tesisin üretimi durduğu gün itibarıyla yürütülecektir.

Maliyetler ve Başvuru Süreçleri

Başvuru süreçleri artık daha yüksek maliyetli, daha detaylı ve zorlu hale geldi. 

Önceki yönetmelikte 15 bin Türk Lirası olan bazı belgeler, şimdi 150 bin Türk Lirası olmuştur. 

Uygunluk belgeleri için sigara üreticilerinden 31.571 Türk Lirası, diğer tütün mamulü üreticilerinden ise 10 bin Türk Lirası alınacaktır. 

Bu ücretlerin her yıl yeniden değerleme oranına göre artırılması öngörülmektedir. 

Belgelerin alınabilmesi için sadece başvuru yapmak yeterli olmayıp, ödeme yapıldığını belgelemek ve eksiksiz evrak sunmak gerekmektedir.

Numune üretimi ise daha esnek hale getirildi. 

Bakanlığa bilgi verilmesi durumunda, özel etiket veya işaret taşımaksızın kalite kontrol ve analiz için üretim yapılabilecektir ancak bu uygulama yalnızca numune ve şahit ürünler için geçerlidir. Tüm ticari üretim, normal izin süreçlerine tabi olacaktır.

Yönetmeliğe eklenen geçici hükümlerle, geçmişte ortak makine kullanan veya ek ambarını Bakanlığa bildirerek kurmuş firmalara belli bir kolaylık sağlandı. 

Bu firmalar, mevcut yapılarını ve üretim kategorilerini değiştirmemeleri şartıyla yeni kurallardan muaf sayılacaklardır. Yeni üretim alanı açmadıkları sürece eski sistemleri ile devam edebileceklerdir.