Türk ihracatına yönelik vize engeli

Ahenk Bayazıt – Türkiye’den Avrupa Birliği (AB) ülkelerine, İngiltere’ye ve ABD’ye turistik ve eğitim amaçlı seyahat etmek isteyen vatandaşlar, ‘vize kabusu’ ile karşı karşıya kalıyor. Türk iş dünyası, özellikle iş insanları, girişimciler ve ihracatçılar, vize sorunları nedeniyle önemli toplantılar, fuarlar ve iş görüşmelerini kaçırmakta ve bu durum Türk ekonomisine zarar vermektedir. Vize randevusu almakta zorluk çeken iş insanları, ‘ekspres vize’ adı altında daha fazla para ödemek durumunda kalıyorlar.

Ne kadar ödenecek?

Vize ücreti dışında, vize bürolarına ödeme yapan vatandaşlar, işlemleri hızlandırmak amacıyla daha fazla masraf yapmaya zorlanıyor. Örneğin, ABD için vize almak isteyen bir kişi 185 dolar ödemek zorunda kalırken, ekspres vize almak isteyenler ek olarak yaklaşık 400 dolar daha ödemek durumundalar. İngiltere için vize ücreti ise 180 dolar, yani yaklaşık 135 pound. Fakat 1-5 gün içinde vize almak isteyenler, ek olarak 500-1000 pound arasında bir bedel ödemek zorunda kalıyor. Fiyatlar, vize sürelerine göre değişiklik göstermekte. AB ülkeleri için gerekli olan Schengen vizesi ise 90 euro talep etmekte. Ekspres vize almak isteyenler, danışmanlık şirketleriyle iletişime geçebilirler; ancak bu hizmet bedeli de firmadan firmaya farklılık göstermektedir.

‘İş dünyasının en önemli sorunu’

ABD, İngiltere ve AB ülkelerine seyahat etme gereksinimi duyan iş insanları, vize sorununu acilen çözülmesi gereken bir mesele olarak değerlendiriyor. İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, konuya dair “Vize sorunu, Türkiye’nin ihracatının önemli bir kısmını gerçekleştiren İstanbul iş dünyası için ciddi bir engel oluşturuyor. Randevu sisteminin ivedilikle çözülmesini bekliyoruz. Bu mesele, ihracatçılarımızın en önemli sorunu haline geldi. Hızlı ve uzun süreli vize sisteminin uygulanması, şikayetleri kalıcı bir şekilde giderecektir. AB’nin Türk vatandaşlarına Schengen vizesi kurallarını kolaylaştırması, ticari seyahatleri hızlandıracaktır. Randevu sorunu çözülürse, bu Türk iş dünyasının rekabet gücünü artıracaktır. Nihai hedefimiz, AB’nin Türk vatandaşlarına vize serbestisi tanımasıdır.” şeklinde ifade etti.

Ticari bilgilere yönelik talep

Mithat Yurdakul – Türkiye ile İngiltere arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması (STA) müzakerelerinin ikinci turunda işadamlarının İngiltere vizesi alırken yaşadığı sıkıntılar Türkiye tarafından gündeme getirilecek. Ticaret Bakanlığı’na gelen vize şikayetleri arasında, İngiltere’de gerçekleştirilecek 2 günlük iş görüşmesi için tapu kaydı talep edilmesi ve seyahat edecek kişinin ebeveynlerinin mezun olduğu okulların bilgisi de yer almakta. Türkiye ile Birleşik Krallık arasındaki STA müzakerelerinin birinci turu 23 Haziran – 2 Temmuz 2025 tarihlerinde Ankara’da gerçekleşti. İkinci tur ise eylülde Londra’da yapılacak. Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan bir ankete göre, Türkiye’deki iş insanları, İngiltere pazarına erişimde vize ve çalışma izinleri başvuru süreçlerindeki sorunlara dikkat çekmişlerdir. Vize sürecindeki sorunların çözümü için bir anlaşma metni hazırlanarak İngiltere’ye iletilmesi planlanmaktadır. İngiltere vizesi için başvuru sürecinde ticari sır niteliğindeki bilgilerin talep edilmesi dikkat çeken bir diğer durumdur.