Kömürden Çeliğe, Otomotivden Tersaneye: HABAŞ’ın Baba-Oğul Hikâyesi

Ekonomim yazarı Vahap Munyar, HABAŞ’ın kurucusu Hamdi Başaran ve onun vefatından sonra bayrağı devralarak grubu dev bir sanayi imparatorluğuna dönüştüren oğlu Mehmet Rüştü Başaran’ın girişim yolculuğunu kaleme aldı.

Kömürle Başlayan Yolculuk

1913’te Erzincan’ın Kemaliye ilçesinde dünyaya gelen Hamdi Başaran, 1930’larda Elazığ’a göç ederek kömür ve inşaat malzemeleri ticaretiyle iş hayatına adım attı. Müteahhitliğe yöneldi, Batman Rafinerisi ve Diyarbakır’da altyapı projelerine imza attı.

1956’da İstanbul’da kurduğu Topkapı Oksijen Fabrikası ile sanayide yeni bir dönemi başlattı. 1967’de oksijen, azot ve argon üreten hava ayrıştırma tesisini devreye alarak şirketin adını HABAŞ yaptı.

1970’lerde sınai gaz tüpü üretimine başlayan Hamdi Başaran, 1982’de oğlu Mehmet’in ısrarıyla İzmir Aliağa’da demir-çelik yatırımı kararı aldı. 1987’de fabrika faaliyete geçti ancak Hamdi Başaran, aynı yıl tesiste geçirdiği iş kazasında hayatını kaybetti.

Babasının İzinden Dev Sanayi Grubuna

Babasıyla birlikte HABAŞ’ı büyüten Mehmet Rüştü Başaran, vefatın ardından yatırımları durdurmadı. Demir-çelikten enerjiye, bankacılıktan otomotive uzanan dev yatırımlarla grubu Türkiye’nin en büyük sanayi topluluklarından biri haline getirdi.

Başaran’ın liderliğinde atılan adımlar:

• 1990’da Türkiye’de ilk dikişsiz çelik çekme tüp üretimi
• 1997’de Anadolubank’ın satın alınması
• 2004’te 240 MW’lık doğalgaz santrali, 2018’de 800 MW’lık kombine çevrim santrali
• 2007’de ülkenin en büyük hidrojen üretim tesisi
• 2017’de çelik üretim kapasitesinin 4,5 milyon tona ulaşması
• 2021’de Manisa’da otobüs ve kamyon prototip üretimi, Honda’nın Şekerpınar fabrikasının devralınması
• 2022’de motosiklet üretimi, Kawasaki, Harley-Davidson ve Sym markalarının temsilciliği
• 2021’de Yıldız Tersanesi’nin satın alınması

Otomotiv ve Tersane Hamlesi

Başaran, otomotiv sektörüne girişini “Sanayide büyük bir alana daha girmek istiyordum” sözleriyle özetledi. Hedef, Şekerpınar’daki Honda fabrikasında yıllık 70 bin otomobil üretmek.

Öte yandan Tuzla’daki Yıldız Tersanesi, HABAŞ yatırımlarıyla yıllık 15 bin ton çelik işleme kapasitesine ulaştı. Şirket, kendi ürettiği çelik ve sınai gazlarla gemi inşasında maliyet avantajı sağlıyor.