Zeytinde karmaşık denklemler

Duygu Erdoğan / İSTANBUL – Zeytin hasadı, birçok üretici bölgede devam ediyor. Kuraklık nedeniyle bazı bölgelerde kayıplar yaşanıyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ilk tahminlerine göre toplamda %40 rekolte kaybı öngörülürken, sahadan gelen güncel verilerle bu kaybın geçen sezona göre %35 olarak öngörüldüğü belirtildi. Kuraklık nedeniyle bazı bahçelerde ise kayıpların %80’e kadar ulaştığı ifade ediliyor.

Haberin Devamı

Son dört yılda ihracat kısıtlamalarıyla gündeme gelen zeytinyağı, geçen yılki yüksek üretim nedeniyle stok sıkıntısı yaşanmıyor. Üreticiler, yüksek verimle birlikte bu yıl beklenen düşük rekolte karşısında ürün fiyatlarından zarar ettiklerini, maliyetlerdeki hızlı artışın sorun yarattığını vurguluyor. Yeni sezon devam ederken zeytinle ilgili son gelişmeleri ele alıyoruz.

Rekolte tahminleri

Son iki yılda rekolte açıklamalarında Tarım ve Orman Bakanlığı ön plana çıkıyor. Geçmişte Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) bu tahminlerin yapımında asıl yetkiliydi. Yine tüm paydaşlarla istişareler, sahadaki kontroller ve yerel durumlar göz önünde bulundurularak bu yılın rekolte tahmini yapıldı. 2025-2026 sezonunda 2 milyon 450 bin ton zeytin rekoltesi bekleniyor. 41 ilde yapılan çalışmalarla bu rakamı belirtmiş olan UZZK Başkanı Mustafa Tan, geçen sezona göre %35 kayıp beklediklerini açıkladı. Tahmin edilen 2 milyon 450 bin ton zeytin rekoltesinin dağılımına dair Tan, sofralık zeytin rakamının geçen yılın seviyesine yakın olarak 740 bin ton tespit edildiğini belirtti. Tan, bu yıl zeytinlerin iri daneli olduğunu, “740 bin ton sofralık zeytin ve 310 bin ton zeytinyağı üretimi öngörülmektedir” dedi.

Haberin Devamı

‘Yok yılı’ etkisi azalıyor

Zeytin ağaçları bir sezon daha fazla verim sağladığında ‘var yılı’, diğer sezon daha az verim elde edildiğinde ise ‘yok yılı’ olarak adlandırılıyor. Ancak son yıllarda bu iki yıl arasındaki verim farkının giderek azaldığı gözlemleniyor. Mustafa Tan, 15 yıl önce 90 milyon olan geleneksel zeytin ağaç sayısının, şimdi 110 milyon yeni ağaçla birlikte 200 milyona ulaştığını ve bunun da ‘var’ ve ‘yok’ yılları arasındaki makası küçülten bir faktör olduğunu vurguladı.

Ayvalık’ta farklı durumlar

Ayvalık’ta bazı bahçeler kuraklık zararlarını bildirirken, bazıları ise yüksek verim rakamları elde ediyor. Zeytin üretici ailelerinden Sabuncugil’in temsilcilerinden Deniz Sabuncugil, “Geçen sezonun ancak %30’u kadar ürün var. Kuraklık, pek çok tarım ürününde olduğu gibi zeytinde de önemli bir tehdit haline geldi. Ayrıca fiyatların düşük seyretmesi, üreticilerin zarar etmesine sebep oluyor. Maliyetler hızla artarken fiyatların buna paralel bir artış göstermemesi paydaşlarımız için sıkıntı yaratıyor” dedi.

Haberin Devamı

Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ali Uçar, zeytinyağı beklentilerini 250 bin ton olarak açıkladı. Uçar, önceki sezondan yaklaşık 200 bin ton civarında devir stoku olduğunu ve iç piyasa ile ihracatta arz sıkıntısı yaşanmayacağını vurguladı.

Antalya’da iklim kaynaklı zararlar

İklim koşulları nedeniyle zarar bildiren şehirlerden biri olan Antalya’da, Antalya Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Ali Çandır, yeni sezon zeytin hasadının başladığını ve bu yıl iklim koşulları nedeniyle %30 kayıp yaşanabileceğini belirtti. Çandır, il genelinde 55-60 bin ton zeytin ve 7-8 bin ton zeytinyağı üretiminin beklediğini açıkladı.

Zeytin hasat sezonu öncesinde Orhangazi, İznik, Nilüfer, Mudanya, Osmangazi, Kestel, Karacabey, Mustafa Kemalpaşa ve Gemlik Ziraat Odaları Başkanları, bu yılki zeytin üretim maliyetlerini açıkladılar. Sofralık zeytinin kilogram maliyetinin 93.80 TL olduğu ifade edildi.

Haberin Devamı

Manisa’nın Alaşehir ilçesinde 2025 yılı sofralık zeytin hasadı ve alımları başladı. Düşük rekolteye rağmen yüksek kalitenin üreticileri sevindirdiği bildirildi. “Duble” olarak adlandırılan iri kalibreli zeytin 125 TL’den alıcı buluyor. İlçede yaklaşık 80 bin dekar alanda zeytin yetiştiriciliği yapılmakta.