Sürmene Bıçağının Ustalık Serüveni: Ali Usta Anlatıyor

Trabzon’un Sürmene ilçesi, yüzyıllardır demir işçiliği ve bıçak ustalığıyla anılıyor. Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde bile yer bulan bu geleneği günümüzde 4. kuşak temsilcileri yaşatıyor. Taka Gazetesi’ne konuşan Sürmene Bıçak Ustası Ali Usta, sahtecilikle mücadeleden ihracata, bıçak yapımındaki inceliklerden satış pazarlarına kadar birçok ayrıntıyı paylaştı.

Sahte Sürmene Bıçaklarına Karşı Mücadele

Ali Usta, piyasada “Sürmene bıçağı” adıyla satılan çok sayıda sahte ürün olduğuna dikkat çekti:

“Senede iki kez denetim yapılıyor ama sahte ürünler toplatılmadığı için sorun çözülemiyor. Birçok ürünün sahteciliği engellenirken Sürmene bıçağında bu engel hâlâ aşılamıyor.”

Gerçek bıçakların en önemli özelliğinin yekpare yapı olduğunu belirten usta, “Hakiki Sürmene bıçağında ağız kısmından sapına kadar yekpare bir form vardır. Sahte bıçaklarda ise tahta sap ve parçalı gövde kullanılır. Üzerine ‘Sürmene Bıçağı’ yazan her ürün gerçek değildir” dedi.

38 Aşamadan Geçen Zanaat

Sürmene bıçağının üretim süreci son derece meşakkatli. Bir bıçak tam 38 işlemden geçiyor. Ali Usta, “Bıçağı yaptığınız günün ertesi gününde satabiliyorsanız, işin kalitesi ortadadır. Hakiki Sürmene bıçağını bir kez gören, sahtesini kolayca ayırt eder” ifadelerini kullandı.

İhracatta Almanya Önde

Sürmene bıçakları yalnızca Türkiye’de değil, dünyanın birçok ülkesinde de talep görüyor. Ali Usta, en çok ihracat yaptıkları ülkenin Almanya olduğunu belirtti. Ayrıca her yıl Eylül ayında Katar’a özel davet aldıklarını, Türkiye’yi temsilen fuarlarda yer aldıklarını da söyledi.

Fiyat ve Kalitede Net Çizgi: Sahte Bıçağın Ömrü En Fazla 2 Ay

Gerçek bıçaklarda fiyatların en az 200 liradan başladığını belirten usta, “5 tane bıçağı 200 liraya satıyorlarsa bilin ki sahtedir. Sahte bıçakların ömrü en fazla 1–2 aydır, sonra çöpe atılır. Oysa hakiki Sürmene bıçağı ömürlüktür. 20 senelik bıçağı bile biletliğimiz oluyor” dedi.

Bıçağın ömrünü uzatmanın yolunun doğru bilemeden geçtiğini vurgulayan Ali Usta, “Çarkta bileme yanlıştır. En güzel bileme taşı veya masat ile yapılır. Yanlış bileme sonucu bıçak ağzı dökülür, kullanılamaz hale gelir. Biz çoğu zaman ücretsiz bileme yapıyoruz” diye konuştu.

Sürmene Bıçağında Fiyat Sınırı Yok

Sürmene bıçaklarının fiyat aralığının çok geniş olduğunu ifade eden Ali Usta, kullanılan malzeme ve işçiliğe göre bıçak fiyatlarının 50 bin – 100 bin lirayı hatta daha fazlasını bulabildiğini söyledi:

“Bir bıçağın malzemesi bile 20 bin lirayı bulabiliyor. Özele giren ürünlerde fiyatlar uçuyor. Türkiye’de bıçak üretiminin sadece yüzde 35’ini karşılayabiliyoruz, yüzde 65’i dışarıdan geliyor. Buna rağmen talep bitmiyor.”

Geyik Boynuzundan Fildişine

Bıçak saplarında kullanılan malzemelerin çeşitliliğine de değinen usta, “Geyik her yıl mart ayında boynuz döker, biz de saplarda kullanırız. Bu tip ürünlerin fiyatı 7 bin – 10 bin lira arasında değişiyor. Karaca ayağı, fildişi, geyik boynuzu gibi özel malzemeler kullanıyoruz. İnsanlar fildişinden bile bıçak istiyor” ifadelerini kullandı.

Ustalık 2–4 Yılda Öğreniliyor

Bıçakçılığın öğrenilmesinin kişiye göre değiştiğini aktaran Ali Usta, “Tam anlamıyla ustalık için 2–4 yıl gerekir. Meziyetli kişiler bu işi 1 yılda da kapabiliyor” dedi.

İnternetten Satışlar Önde

Bazı ustaların tur şirketleriyle çalıştığını belirten Ali Usta, kendilerinin daha çok internet satışlarına yoğunlaştığını söyledi: “Online satışlar sayesinde tur firmalarıyla iş birliğine ihtiyaç duymuyoruz.”

Kaynak: Taka Gazete/ Ela Alemdağ