Macron’un Koltuğu Sallanmaya Başladı

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron , eski müttefiklerinin de rakiplerine katılarak AB’nin ikinci büyük ekonomisindeki artan siyasi krize son vermesi için harekete geçmesini talep etmesi üzerine, erken parlamento seçimleri yapılması ya da istifa etmesi yönünde yoğun baskı altında.

Macron’un ilk başbakanı Salı günü, Fransa’da 1958’de Beşinci Cumhuriyet’in kurulmasından bu yana yaşanan en kötü siyasi kaos dönemlerinden biri nedeniyle kendi kampında bile artan hayal kırıklığı nedeniyle cumhurbaşkanını istifaya çağırdı .

2017-2020 yılları arasında başbakanlık yapan ve şu anda Macron’a yakın bir partinin lideri olan Édouard Philippe, gelecek yıl için bir bütçe kabul edildikten sonra erken bir cumhurbaşkanlığı seçimi ilan etmesi gerektiğini söyledi. Macron, Nisan 2022’de beş yıllık bir süre için yeniden seçildi, ancak 2024’teki erken yasama seçimlerinden bu yana başbakan olarak atadığı isimler, bütçeyi geçirmek için parlamentoda çoğunluk sağlayamadı.

Philippe, “Zaman çok önemli,” dedi. “Son altı aydır yaşadıklarımızı daha fazla uzatmayacağız. 18 ay daha çok uzun bir süre ve Fransa’ya zarar veriyor. Bugün oynadığımız siyasi oyun sıkıntı verici.”

Anketlere göre önümüzdeki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde siyasi merkezin liderliğini üstlenebilecek en iyi aday olarak gösterilen Philippe, Macron’un eski başbakanları arasında, sıkıntı içindeki devlet başkanından uzak duran tek kişi değildi.

Fransa’nın en genç başbakanı olarak görev süresi geçen yıl Macron’un Fransa’nın mevcut parlamentosunu kuran erken oylama çağrısı yapmasıyla sona eren Gabriel Attal, Cumhurbaşkanının kararlarını artık anlamadığını söyledi.

Şu anda Macron yanlısı ana partinin lideri olan Attal, Fransız medyasına yaptığı açıklamada, iki yıldan kısa bir sürede beş başbakanı devirdikten sonra “başka bir şey denemenin zamanı geldiğini” söyledi ve Macron’un “kontrolü elinde tutma kararlılığını” eleştirdi.

Çağrılar, 28 gün önce atanan ve görevi devreden başbakan Sébastien Lecornu’nun pazartesi günü 14 saatlik kabinesiyle birlikte istifa etmesinin ardından geldi. Ancak Macron, Lecornu’dan destek toplamak için parti liderleriyle son çare görüşmeleri yapmasını istedi.

Macron, Lecornu’ya “eylem ve istikrar için bir platform belirlemesi” için Çarşamba akşamına kadar süre verdi. Ancak, parlamentodaki en büyük parti olan aşırı sağcı Ulusal Birlik (RN) Lecornu’nun karşılaştığı zorlukların bir göstergesi olarak, toplantıya katılmayı reddetti.

Anketlere göre parlamento seçimlerinde birinci geleceği düşünülen ancak çoğunluğu elde etmesi pek mümkün görünmeyen parti, “Bu sayısız müzakere artık Fransız halkının çıkarlarını değil, bizzat cumhurbaşkanının çıkarlarını korumayı amaçlıyor” dedi.

Le Monde, sert bir başyazısında, krizin “trajik bir saçmalık” ve Macron’un 2022’deki yeniden seçilmesinden bu yana ikinci döneminin “çözülmesinin bir başka göstergesi” olduğunu söyledi. “Cumhurbaşkanı kendini büyük bir krizin içinde buldu” denildi.

Gazete, Fransa’nın “tüm siyasi sınıfını” sert bir dille eleştirerek, “bu meydan okumaya göğüs geremeyeceklerini” ve 2027’de yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde “önümüzdeki aylar için gerekli olan bir uzlaşma inşa etmek” yerine tavır almayı tercih ettiklerini söyledi.

Fransa, aşırı sağın o yıl Avrupa Parlamentosu seçimlerindeki başarılarına yanıt olarak düzenlenen 2024 seçimlerinin ardından, parlamentonun üç eşit blok arasında bölünmesinden bu yana bir yıldan fazla süredir siyasi kriz içinde: sol, aşırı sağ ve Macron’un merkez-sağ ittifakı, çoğunluk yok.

Macron’un diğer seçenekleri arasında Lecornu’yu yeniden ataması, sekizinci başbakanı olacak şekilde partizan olmayan bir teknokrat seçmesi veya parlamentoyu yeniden feshedip yeni yasama seçimleri düzenlemesi yer alıyor.

Uzun zamandır anketlerin muhtemelen bölünmüş bir parlamentoyu geri getireceğini gösterdiği yeni bir yasama seçimi düzenlemeye isteksiz olduğunu söylüyordu, ancak pazartesi günü Lecornu’nun son şans görevinde başarısız olması durumunda bunu yapmaya hazır olabileceğini ima etti.

Macron ayrıca 2027’deki görev süresinin bitiminden önce istifa etmeyeceğini defalarca vurguladı.

Macron’un müttefiklerinden gelen çağrılar, cumhurbaşkanının hem sol hem de aşırı sağdaki muhaliflerinin benzer taleplerini yansıtıyordu. Bunlar arasında aşırı sağcı RN cumhurbaşkanı Jordan Bardella da vardı. Bardella da Salı günü yaptığı açıklamada, yeni parlamento seçimlerini veya erken cumhurbaşkanlığı seçimlerini desteklediğini söyledi.

Bardella, “Cumhurbaşkanını ülkedeki acılara kulak vermeye, izolasyondan çıkmaya ve ulusal meclisi feshetmeye çağırıyorum,” dedi. “Fransız halkına geri dönmeliyiz ki kendileri için bir çoğunluk seçebilsinler.”

Lecornu, Salı günü Macron’un merkezci ittifakının liderleri ve muhafazakar Les Républicains (LR) partisiyle bir araya geldi. Partilerin, gelecek yıl için planlanan kemer sıkma bütçesini acilen geçirmek için bir anlaşmaya varmanın en önemli öncelik olması gerektiği konusunda anlaştığı bildirildi.

Siyasi kriz, Fransa’nın giderek derinleşen mali sıkıntıları zemininde yaşanıyor: Ülkenin borç/GSYİH oranı AB’nin en yüksek üçüncü oranı ve AB kuralları uyarınca izin verilen tavanın neredeyse iki katı. Bütçe açığının da yaklaşık %6 olması öngörülüyor.

Ancak Lecornu’nun, yasayı onaylayacak parlamento çoğunluğuna sahip olma umudu için merkez sol Sosyalist Parti (PS) de dahil olmak üzere diğer partilerin desteğine ihtiyacı olacak. PS, yeni bir “sol hükümet” altında “yön değişikliği” çağrısında bulundu.

Lecornu, istifa ettiğinde yakın Fransız tarihinin en kısa ömürlü başbakanı oldu ve Macron’un 2022’de yeniden seçilmesinden bu yana ülkenin beşinci, geçen yılki parlamento feshinden bu yana ise üçüncü başbakanı oldu.