Borsa Operasyonları, Susturulan Gazeteci ve Yeni Vurgun Modelleri

Uzun yıllara yayılan borsa yazarlığı serüveninin bir anda mahkeme koridorlarına taşındığını söyleyen İbrahim Kahveci, susturulmak istenirken medyaya geçtiğini ve yaşadıklarını, gördüklerini şu cümleyle özetliyor: “İbrahim seni susturacaklar — uyarısı geldi, 15 günde 11 lot zararına işlemi manipülasyon olarak gören SPK suç duyurusu elime ulaştı.”

Kahveci’nin anlattıkları, borsadaki klasik manipülasyon hikâyelerinden örgütsel, patron destekli ve yeni finansal mühendislik modellerine kadar uzanan geniş bir yelpaze çiziyor. Hikâye, lisans sınavlarının iptaliyle mesleki hayatının kesilmesi, devamında başlayan yargılama süreci, hakimin değişmesi ve hızlandırılmış duruşma takvimi ile “tavandan 3 yıl hapis” cezasıyla sonuçlanma iddiasıyla başlıyor.

“Klasik Manipülasyon”dan “Patron Operasyonları”na

Kahveci, manipülasyonu iki ana başlıkta anlatıyor:

Klasik Yöntem — Manipülasyon:
Bir veya birkaç oyuncunun düşük fiyattan alıp hisseyi yükselterek yüksek fiyattan satış yapması. Kahveci’ye göre bu yöntem yüksek riskli; hem oyuncular servet kaybedebiliyor hem de sıkı yaptırımlar (SPK para cezaları, kredili işlemlere/ takasa kısıtlama vb.) gelebiliyor. Basında da manipülasyon en kolay ve ilgi çeken başlık olduğu için konu sıkça gündeme geliyor.

Patron Operasyonları:
Kahveci’nin asıl önem verdiği ve geçmişte en az konuşulan yöntem bu. Burada işin aktörü “patron” oluyor: Bedelli sermaye artırımına yönelik öncesinde hisse yapay olarak yükseltiliyor, ardından patron büyük bir sermaye arttırımı yapıp nakit toplayabiliyor; hatta “şirket yabancılara satılıyor” gibi açıklamalarla son hisseler satılabiliyor. Sonuç: Şirket batabiliyor; işlem örgütsel dolandırıcılığa yaklaşıyor ama çoğu zaman SPK bunun yerine basit manipülasyon yaptırımlarıyla yetiniyor.

Yeni Vurgun Modelleri: “V-Holding” Örneği

Kahveci’nin verdiği örnek, yeni yöntemlerin nasıl çalıştığını çarpıcı biçimde gösteriyor:
• Dört küçük, halka açık şirketiniz var; her birinin gerçek piyasa değeri 5’er milyon TL — toplam 20 milyon TL.
• Bu şirketlerin hisselerini kontrol eden bir V-Holding oluşturuyorsunuz.
• Piyasada yoğun işlemle bu dört şirketin borsa değeri şişiriliyor; her birinin piyasa değeri 10’ar milyar TL’ye çıkıyor — toplam 40 milyar TL.
• Ardından V-Holding, bu yapay yükseltilmiş değer üzerinden halka arz ediliyor; örneğin yüzde 40’ı, 33 milyar TL değerlemeyle halka satılıyor.
• Sonuç: Gerçekte 20 milyon TL değerindeki varlıklar üzerinden 13,2 milyar TL’lik nakit elde edilmiş oluyor.

Kahveci, bu modelin çok katmanlı olduğuna dikkat çekiyor: “20 milyonla 13,2 milyar vurabilen oyuncu, başka neleri vurmaz ki?” diyerek sistemin tehlikesini özetliyor.

Moda Fonlar ve Zincirleme Kazanç

Bir başka yeni trend olarak “moda fonlar” kavramını aktarıyor: Fon, küçük bir hisseyi alıp fiyatını destekleyerek fon değerini arttırıyor; fonun değeri arttıkça dışarıdan para çekiliyor, fon satıldığında zincirleme bir kazanç döngüsü oluşuyor. Kahveci bunu Seçil Erzan veya Kenan Şeranoğlu gibi isimlerin karşıladığı saadet zincirlerine benzetiyor — “vuran belli, vurulan belli” uyarısı ön planda.

SPK, Maliye ve Denetim Soruları

Kahveci, bu tip operasyonlarda düzenleyicilerin (SPK, Maliye) nasıl daha etkin inceleme yapabileceği sorusunu da gündeme getiriyor: Ödenen/ödenmeyen vergiler, zincir hareketleri ve fon giriş çıkışları incelenirse gerçek yapının görülebileceğini belirtiyor. Ancak geçmiş örneklerde örgütsel dolandırıcılığın ya görülemediği ya da görülmek istenmediği iddiası sık sık tekrar ediyor.

Ne Anlatıyor, Ne Talep Ediyor?

Kahveci’nin satır arası mesajı net: Borsa sahasında “basit manipülasyon” diye geçen birçok olayın altında daha büyük, örgütsel ve sistematik operasyonlar olabilir. Medyanın, düzenleyicilerin ve vergi otoritelerinin daha derin, veriye dayalı ve koordineli denetimler yapması gerektiğini söylüyor. Kendi yaşadıkları üzerinden vurguladığı başka bir nokta ise şu: “Susturulmak istenenler çoğu zaman öykülerini anlatmayı seçtiklerinde medyaya, halkın bilgisine taşınır.”

Uzman Yorumu ve Olası Etkiler
• Yatırımcı Güveni: Böyle iddialar uzun vadede bireysel yatırımcı güvenini zedeler; küçük tasarruf sahipleri piyasadan uzaklaşabilir.
• Piyasa Likiditesi: Kısa dönemde bu operasyonlar bazı hisselerde aşırı volatilite ve anormal likidite dalgalanmalarına yol açar.
• Düzenleyici Tepki: SPK’nın daha teknik ve zincir analizli soruşturmalar yapması, emisyondan gelen nakit akışlarını ve bağlı kuruluş ilişkilerini sorgulaması beklenebilir.
• Hukuki Süreç: Kahveci’nin yaşadığı örnek, medyada gündem yaratan hikâyelerin bir yandan da yargı süreçleriyle iç içe olabildiğini gösteriyor.

Kaynak: İbrahim Kahveci