Bankacılık sektöründe önümüzdeki yıl Basel III Final düzenlemeleri doğrultusunda değişiklikler gerçekleştirilecek.

AA muhabirinin 2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’ndan edindiği verilere göre, finansal sistemde Türk lirasının temel değer saklama aracı olarak kullanılması ve hanehalkı, firma ve bankacılık sektörlerinde Türk lirası cinsinden varlıkların ve yükümlülüklerin artırılması teşvik edilecek.

Bu çerçevede, bankacılık sektöründeki yükümlülüklerde Türk lirası mevduatının payını artıran düzenlemelere devam edilecek. Ayrıca, bankaların varlıkları arasında yabancı para kredilerinin artışını önleyen önlemler de izlenecek.

Bankacılık sektörünün Basel III Final düzenlemesine uyum sağlamak amacıyla Avrupa Birliği mevzuatı dikkate alınarak gerekli hukuksal değişiklikler yapılacak ve uygulanmaya geçirilecek.

Mali Suçları Araştırma Kurulunun (MASAK) teknik alt yapısının güçlendirilmesi ve idari yapısındaki iyileştirmelere yönelik çalışmalar da yapılacak.

DİJİTAL ALANDA YENİ DÜZENLEMELER YAPILACAK

2026 yılında ödemeler alanında verimliliği ve entegrasyonu desteklemek için adımlar atılmaya devam edilecek. Sektördeki tüm kuruluşların kurumsallık ve güvenlik seviyelerinin artırılmasına yönelik önlemler alınacak. Bankalar ile banka dışı ödeme hizmeti sağlayıcıları arasında rekabeti engelleyici uygulamalara karşı tedbirler alınacak.

Finans sektöründe ortak dijital altyapı kullanımı yoluyla maliyetler düşürülecek ve bankaların yanı sıra diğer finansal kuruluşların ihtiyaç duyduğu altyapılara eşit şartlarla erişimi sağlanacak.

Bu kapsamda, ödeme hizmeti sağlayıcıları ve bilgi sistemlerine ilişkin faaliyetleri denetleyen finansal kuruluşların iş birliğiyle topluluk bulutu kullanımı yaygınlaştırılacak.

AĞUSTOS 2025 İTİBARIYLA SEKTÖRDE 67 BANKA FAALİYET GÖSTERİYOR

Ağustos 2025 itibarıyla bankacılık sektöründe 38’i mevduat, 20’si kalkınma ve yatırım, 9’u ise katılım bankası olmak üzere toplam 67 banka faaliyet gösteriyor. Bu dönemde bankacılık sektörünün toplam aktif büyüklüğü Türk lirası cinsinden yıllık yüzde 41,1 artarak 41,9 trilyon lira, dolar cinsinden ise yüzde 16,9 artarak 1 trilyon 22 milyar dolar olarak gerçekleşti.

Yerli özel sermayeli bankalar sektör aktiflerinin yüzde 28,7’sini, yabancı sermayeli bankalar yüzde 24,6’sını, kamu bankaları ise yüzde 46,8’ini temsil ediyor. Geçen yılın aynı dönemine göre özel bankaların payında bir düşüş, kamu bankalarının payında ise bir artış gözlemleniyor.

Fonksiyonel gruplar açısından mevduat bankalarının payı azalırken, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarının payında artış yaşandı. Buna göre, mevduat bankaları sektör aktiflerinin yüzde 85,2’sini, katılım bankaları yüzde 8,6’sını, kalkınma ve yatırım bankaları ise yüzde 6,2’sini temsil ediyor.

KREDİ DAĞILIMINDA KURUMSAL KREDİLER ÖNE ÇIKIYOR

Bankacılık sektöründeki toplam kredi hacmi Ağustos ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 40,9 artarak 20,6 trilyon lira seviyesine ulaşırken, kredilerin dağılımında kurumsal kredilerin payı yüzde 46, KOBİ kredilerinin yüzde 26,2, tüketici kredilerinin yüzde 12,2 ve kredi kartlarının yüzde 15,7 olarak gerçekleşti.

Finansal istikrarı desteklemek amacıyla uygulanan sıkı parasal duruş çerçevesinde ticari ve tüketici kredilerine yönelik aylık büyüme sınırları belirlendi. Ağustos 2025’te ticari kredilerde artış yüzde 39,2, tüketici kredilerinde ise yüzde 39,6 olarak kaydedildi.

Ağustos 2024 ile kıyaslandığında, kredilerin takibe dönüşüm oranında (TDO) artış gözlemlenirken, bu durum iktisadi faaliyetteki dengelenmeden kaynaklandı. Ağustos 2024’te yüzde 1,7 olan sektör TDO’su Ağustos 2025’te yüzde 2,2’ye yükseldi. Ticari krediler için bu oran yüzde 1,7, tüketici kredileri için yüzde 3,7 ve kredi kartları için yüzde 3,5 seviyesinde gerçekleşti.

Temmuz 2025’te kredi kartı ve ihtiyaç kredilerine yönelik yeniden yapılandırma olanakları sağlandı. Bu bağlamda, ilerleyen dönemlerde sektör TDO’sunun düşmesi bekleniyor.

Bankaların temel fon kaynağı olan mevduatın toplam kaynaklar içindeki payı Ağustos 2025’te geçen yılın aynı dönemine göre azalarak yüzde 57,3 seviyesine düşmüştür. Bu azalışta, hem Türk lirası hem de yabancı para cinsinden mevduat payındaki düşüş etkili oldu.

38 MEVDUAT VE 9 KATILIM BANKASI MEVDUAT SİGORTA SİSTEMİNE ÜYE

İhraç edilen menkul kıymetlerin, kısa vadeli fonların ve diğer kredilerin payında artış gözlemlenirken, mevduat sigorta sistemi kapsamında 38 mevduat ve 9 katılım bankası mevduat sigorta sistemine üye olarak faaliyet göstermektedir.

2025 yılı için gerçek ve tüzel kişilere ait mevduat ve katılım fonlarının 950 bin liraya kadar olan kısmı TMSF güvencesinde olduğu belirtilmiştir. Ağustos 2025 itibarıyla toplam sigortalı mevduat 6,7 trilyon lira seviyesine ulaşmış ve toplam mevduatın yüzde 28,1’ini oluşturmuştur.

Mevduat sigortacılığının rezervi 466 milyar lira seviyesine yükselmiş olup, rezervin sigortalı mevduatı karşılama oranı yüzde 6,9 ile uluslararası düzeyde yüksek kabul edilen bir seviyeye ulaşmıştır.

Bankacılık sektörünün uzun vadeli likidite pozisyonuna ilişkin temel göstergelerden biri olan kredi/mevduat oranı, kredilerin mevduat artışından daha güçlü bir seyir izlemesi nedeniyle Ağustos 2025’te yüzde 86 seviyesine çıkmıştır.

Kredi/mevduat oranı Türk lirası cinsinden yüzde 85, yabancı para cinsinden ise yüzde 87 seviyesinde olmuştur. Mevduat toplama yetkisi bulunmayan kalkınma ve yatırım bankaları hariç tutulduğunda bu oran yüzde 79,6 olarak gerçekleşmektedir.

Sermaye yeterliliği rasyosu (SYR) Ağustos 2025 itibarıyla yüzde 18,3 ile hedef oran olan yüzde 12’nin üzerinde seyretmektedir. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) SYR hesaplamasında kullanılan döviz alış kurunu Ocak 2025 itibarıyla Haziran 2024 kuruna güncelleyince sektörün SYR’sinde bir miktar düşüş gerçekleşmiştir.

Diğer yandan, sermaye yeterliliği hesaplamasında uzun süredir uygulanan yüzde 200 risk ağırlığı uygulamasına Aralık 2024 itibarıyla son verilmiştir.

Kur düzenlemesi sektörün SYR’sini düşürücü bir etki yaratırken, risk ağırlığı düzenlemesinin destekleyici yönde bir etkisi olmuştur.

Ağustos 2025 itibarıyla SYR, mevduat bankaları için yüzde 17,7, katılım bankaları için yüzde 19,7, kalkınma ve yatırım bankaları için yüzde 24,3 seviyesindedir. Bankaların sahiplik durumuna göre ise SYR, yerli özel bankalarda yüzde 18,3, yabancı bankalarda yüzde 20,4 ve kamu bankalarında yüzde 17 seviyesinde gerçekleşmiştir.