TÜİK açıkladı: Doğum oranı 23 yılın en düşük seviyesinde

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2024 yılı doğum istatistikleri açıklandı. Verilere göre, geçen yıl en yüksek toplam doğurganlık hızı 3,28 çocukla Şanlıurfa’da kaydedildi. Bu ili 2,62 ile Şırnak ve 2,32 ile Mardin takip etti. En düşük toplam doğurganlık hızına ise 1,12 çocukla Bartın ve Eskişehir sahip oldu. Bunları 1,15 çocukla Zonguldak ve Ankara, 1,17 çocukla da İzmir izledi.

2017 yılında nüfusun yenilenme seviyesinin altına düşen toplam doğurganlık hızı, o yıl 2,10’un altında olan 57 il sayısını 2024’te 71’e çıkardı. 1,50’nin altında kalan il sayısı ise 2017’deki 4’ten 2024’te 55’e yükseldi. 3 çocuk ve üzerinde toplam doğurganlık hızına sahip il sayısı ise 2017’deki 10’dan 2024’te sadece Şanlıurfa’ya düştü.

2023 yılında Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin ortalama toplam doğurganlık hızı 1,38 çocuk olarak kaydedildi. AB ülkeleri arasında en yüksek doğurganlık hızına 1,81 çocukla Bulgaristan, en düşük doğurganlık hızına ise 1,06 çocukla Malta sahip oldu. 2024 yılında binde 1,48 olan Türkiye’nin toplam doğurganlık hızı, AB üyesi ülkeler arasında 9. sırada yer aldı.

Eğitim Seviyesi ve Doğum Oranı Arasındaki Ters İlişki

2024 verilerine göre, annenin eğitim seviyesi ile toplam doğurganlık hızı arasında ters bir ilişki gözlemlendi. Okuma yazma bilmeyen veya okuma yazma bilmesine rağmen bir okul bitirmemiş anneler için toplam doğurganlık hızı 2,65 çocukken, yükseköğretim mezunu anneler için bu oran 1,22 çocuk oldu.

Mekansal Adres Kayıt Sistemi (MAKS) verileri kullanılarak yapılan yeni bir sınıflandırmada, yoğun kent, orta yoğun kent ve kır bölgeleri arasında karşılaştırma yapıldı. 2024 yılında kır bölgelerinde toplam doğurganlık hızı 1,83, orta yoğun kentlerde 1,58 ve yoğun kentlerde 1,39 çocuk olarak kaydedildi.

Bin nüfus başına düşen canlı doğum sayısını gösteren kaba doğum hızı, 2001 yılında binde 20,3 iken 2024’te binde 11’e düştü.

Doğurganlık Hızı ve Yaş Grupları

Belirli bir yaş grubunda bin kadın başına düşen ortalama canlı doğum sayısını gösteren “yaşa özel doğurganlık hızı”, 2001 yılında en yüksek binde 144 ile 20-24 yaş grubunda gerçekleşirken, 2024 yılında binde 100 ile 25-29 yaş grubunda en yüksek seviyeye ulaştı. Bu durum, doğurganlık yaşının ileri yaşlara kaydığını göstermektedir.

15-19 yaş grubundaki adölesan doğurganlık hızı, 2001 yılında binde 49 iken 2024 yılında binde 10’a geriledi.

Annenin son iki doğumu arasındaki ortalama süre 2019’da 4,6 yıl iken 2024’te 4,7 yıla yükseldi. 2024 yılında ikinci doğumunu yapan annelerin ilk doğumuyla ikinci doğumları arasındaki ortalama süre 4,3 yıl, üçüncü doğumunu yapanların ise ikinci doğumuyla üçüncü doğumları arasındaki ortalama süre 5,4 yıl oldu.

İkinci ve birinci doğumlar arasındaki ortalama sürenin en uzun olduğu il 5,4 yıl ile Kırklareli olurken, en kısa olduğu il 2,7 yıl ile Şanlıurfa oldu.

Doğum Yapan Annelerin Ortalama Yaşı

Doğumlarını 2001 yılında yapan annelerin ortalama yaşı 26,7 iken, 2024 yılında bu oran 29,3’e yükseldi. Geçen yıl ilk doğumunu yapan annelerin ortalama yaşı ise 27,3 olarak belirlendi. İlk doğumdaki ortalama anne yaşı en yüksek olan il 29,4 ile Tunceli, en düşük olan iller ise 24,4 ile Şanlıurfa ve Muş oldu.

Çoğul Doğum Oranı

2024 yılında 31 bin 109 çoğul doğum gerçekleşti. Doğumların %3,3’ü çoğul doğum olup, bunların %97’si ikiz, %2,9’u üçüz ve %0,1’i dördüz ve daha fazla bebekti. 2024 yılında doğumların %41,9’u ilk, %30,3’ü ikinci, %16’sı üçüncü ve %11,5’i dördüncü ve üzeri doğumdu.