TL’de Kazanç, Dolar’da Kayıp: Uzun Vadeli Yatırımın Başka Bir Yüzü

Borsa İstanbul’un en büyük, sektöründe lider şirketleri çoğu yatırımcı için “güvenli liman” gibi görülür. Özellikle uzun vadeli yatırım perspektifiyle bakıldığında, bu dev şirketlerin batmayacağı varsayılır ve zamanla değer kazanmaları beklenir. Ancak gerçekte bu yaklaşım her zaman yatırımcı lehine sonuç vermeyebilir.

Bir şirketin büyük olması ya da sektöründe lider konumda bulunması, hisselerinin uzun vadede mutlaka kazandıracağı anlamına gelmez. Türkiye gibi ekonomik yapısı dalgalanmalara açık bir ülkede, makroekonomik koşullar, kur baskısı ve enflasyon gibi faktörler şirket kârlılığını ve doğal olarak hisse performansını ciddi şekilde etkileyebilir.

Bunu daha net görmek için bazı BİST 100 devlerinin son 10-20 yıldaki performanslarına dolar bazında bakmak yeterli. Aşağıdaki tabloya baktığınızda, her ne kadar “batmaz” denilen şirketler yer alsa da, temettü getirileri hariç bırakıldığında hisse getirilerinin zamanlamaya ne kadar duyarlı olduğu çarpıcı şekilde ortaya çıkıyor. Zira son 20 yılda ABD dolarının enflasyonu %65,4, son 10 yılda ise %35,2 seviyesinde seyretmiştir. Buna karşın dolar bazında reel getiri sunamayan hisseler, uzun vadede yatırımcılarına önemli ölçüde dolar bazlı alım gücü kaybı yaşatmış durumda.

Örneğin, Türk Hava Yolları ($THYAO) hisseleri, 19 Ağustos 2011 tarihindeki dolar bazlı fiyatıyla bugün yaklaşık olarak aynı seviyede bulunurken, doların bu süredeki enflasyonu yaklaşık %37,2 olarak gerçekleşti. Yani 2011 yılının yaz aylarında $THYAO hissesine yatırım yapan bir yatırımcı, 13 yılı aşkın sürenin sonunda TL bazında %2.500’ün üzerinde getiri sağlamış olsa da, dolar bazında reel olarak yaklaşık %27,1 değer kaybetmiş demektir. Çünkü hissesinin dolar değeri aynı kalırken, doların kendi alım gücü düşmüştür.

Ünlü yatırımcı Stanley Druckenmiller’ın bu durumu özetleyen çok net bir sözü var:

“Bir fikriniz olabilir, ama eğer zamanlamanız kötüyse, her şey boşa gider.”

Uzun vadeli yatırım elbette değerlidir, ancak zamanlama, ekonomi politikaları ve şirketin çevresel faktörlere adaptasyonu göz ardı edilirse, sadece “büyük olduğu için kazandırır” varsayımı ciddi hayal kırıklıklarına ve dolar bazlı reel kayıplara neden olabilir.

Kaynak: Finnet (Temsili Verilerle ve Yaklaşık Enflasyon Hesaplamalarıyla Hazırlanmıştır. Yatırım Tavsiyesi Değildir.)

• Hesaplama Prensibi: Bu sütundaki değerler, ilgili hissenin dolar fiyatının değişmediği varsayılarak, yatırım yapılan tarihten günümüze kadar geçen süredeki ABD doları enflasyon oranı çıkarılarak hesaplanmıştır. Örneğin, eğer hissenin dolar değeri aynı kaldıysa ve doların enflasyonu %30 ise, reel kayıp %30’dur.

• Formül: 1−(1/(1+USD Enflasyon Oranı)) veya %−(USD Enflasyon Oranı)
• Parantez içinde, o spesifik tarih aralığı için yaklaşık ABD doları enflasyon oranı belirtilmiştir. Bu oranlar, genel USD enflasyon eğilimleri dikkate alınarak temsili olarak hesaplanmıştır. Gerçek bir analizde bu oranlar Fed veya ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu (BLS) verilerinden tam olarak alınmalıdır.