Küresel doğrudan yabancı yatırımlarda ikinci yıllık azalma

Küresel doğrudan yabancı yatırımlar, iki yıldır düşüş göstermeye devam ediyor

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Kuruluşu (UNCTAD), “Dünya Yatırım Raporu 2025” adlı çalışmasını, uluslararası liderlerin kalkınma ihtiyaçları ve sermaye akışları arasındaki artan uçurumu ele alacağı Dördüncü Kalkınma İçin Finansman Konferansı (FFD4) öncesinde yayımladı.

Rapora göre, küresel doğrudan yabancı yatırımlar, geçen yıl bir önceki yıla göre %11 azalarak 1,53 trilyon dolara düştü. Bu, küresel sermaye akışlarındaki yavaşlamanın derinleştiğine dair bir kanıt niteliği taşıyor.

Bu düşüşün başlıca nedeni, gelişmiş ekonomilere yapılan sermaye akışındaki %22’lik azalma olarak belirlendi. Gelişmiş ekonomilerde geçen yıl toplam 664 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım gerçekleşti.

Kuzey Amerika’daki doğrudan yabancı yatırımlar ise bu trendin dışındaydı, %23 artışla 343 milyar dolara yükseldi. Bu miktarın 279 milyar doları ABD’de kaydedildi.

Dijital ekonomi yatırımları umut veriyor

2024 yılı için sıfırdan doğrudan yabancı yatırımlarda istikrar beklenmesine rağmen, altyapı yatırımlarına yönelik uluslararası proje finansmanındaki %24’lük düşüş dikkat çekiyor. Bu gerileme, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri kapsamındaki yenilenebilir enerji, ulaşım ve sulama yatırımlarındaki azalmadan kaynaklanıyor.

Dijital ekonomiye yapılan doğrudan yabancı yatırımlar ise %14 artarak dikkat çekici bir büyüme gösterdi. Bu artışta bilgi ve iletişim teknolojileri, dijital hizmetler ve yarı iletken sektörleri öncü rol oynadı.

UNCTAD, 2023 yılına ilişkin uluslararası doğrudan yabancı yatırımlar için olumsuz bir görünüm öngördü. Ticaret gerilimleri, yatırım beklentilerini zayıflatırken, gümrük tarifleri de yatırımcılar için belirsizlik yaratıyor.

Buna bağlı olarak, 2025’in ilk çeyreğine dair öncü veriler, düşük işlem ve proje sayıları ile rekor düzeyde durgun bir durumu yansıtıyor.

Yatırımlar, küresel kalkınma hedeflerine ulaşmaktan uzak

Raporda yer alan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, dünyanın işbirliğini artırması gereken bir dönemde, azalıyor olmasının endişe verici olduğunu belirtti. Guterres, “Küreselleşme zayıflıyor ve bu durum, sürdürülebilir kalkınma açısından ciddi sonuçlar doğuruyor. Altyapı yatırımlarında yavaşlık ve sanayi yatırımlarındaki baskı, ihtiyaç duyan gelişmekte olan ülkeleri geri bırakıyor.” dedi.

Artan ticaret gerilimleri, siyasi belirsizlik ve jeopolitik parçalanmaların yatırım ortamını kötüleştirme riski taşıdığına dikkat çeken Guterres, “Dijital ekonomi, bu olumsuz manzarada bir umut ışığı sunuyor, ancak bu alandaki büyüme hala önemli eşitsizlikler barındırıyor. Dijital altyapılara yapılan yatırımlar, dijital uçurumun kapatılması açısından hayati önem taşıyor.” şeklinde konuştu.

UNCTAD Genel Sekreteri Rebeca Grynspan, sistemin kaynakları ihtiyaç duyulan yerlere yönlendirmekte zorlandığını ifade etti. Grynspan, “Kamu ve özel yatırımları kalkınma hedefleriyle uyumlu hale getirebilirsek, yatırımlar daha verimli hale gelebilir.” diye ekledi.

İLGİLİ HABER: Yapay zeka yatırımları, enerji sektörü yatırımlarını üç katına çıkardı. Küresel enerji piyasalarında geçen yıl yapay zekaya yapılan yatırım, enerji alanındaki girişim yatırımlarını üçe katlayarak 84 milyar dolara ulaştı.