Gerilim göstergeleri etkiledi: Pazarlar önlem almaya başladı mı?

Pazar günü, Ortadoğu borsaları, İran’ın ABD’nin beklenmedik müdahalesine tepki olarak İsrail’e füzeli saldırılarını artırmasına rağmen yatırımcıların olumlu bir senaryo öngördüğünü gösterdi.

Eski ABD Başkanı Trump, ulusa yaptığı konuşmada bu saldırıyı “olağanüstü bir askeri başarı” olarak tanımladı ve İran’ın “ana nükleer zenginleştirme tesislerinin tamamen yok edildiğini” belirtti. Trump, ülke barışa yanaşmazsa, ABD ordusunun İran’daki diğer hedeflere yönelme ihtimaline de dikkat çekti.

İran ise, kendini koruma adına her türlü seçeneği saklı tuttuğunu ifade ederek, bu durumun “kalıcı sonuçları” olabileceği uyarısında bulundu.

Yatırımcılar, ABD müdahalesinin hisse senedi piyasalarında bir düşüşe yol açabileceğini ve büyük piyasalar yeniden açılınca dolar gibi güvenli liman varlıklarına yönelişi tetikleyeceğini düşündüklerini söyleyerek, çatışmanın geleceği hakkında yüksek bir belirsizlik olduğunu da vurguladılar.

Potomac River Capital’dan baş yatırım sorumlusu Mark Spindel, ilk etapta piyasaların alarm verebileceğini ve petrol fiyatlarının yükselebileceğini açıkladı. Spindel, “Zarar tahminimiz yok ve bu süreç biraz zaman alacak. Bunu ‘tamam’ olarak not etseler de, biz hala meşgulüz. Sırada ne var?” dedi.

Spindel, “Belirsizlik, piyasaları etkileyecek çünkü her yerdeki Amerikalılar risk altında. Bu, özellikle petrol piyasalarında belirsizliği ve oynaklığı artıracak,” şeklinde ekledi.

Piyasalardaki geleceğe dair bir gösterge ise, bitcoin’in ardından perakende yatırımcı güveninin yeni ölçütü olan ether’in fiyatı oldu. Ether, Pazar günü %5 değer kaybederek, 13 Haziran’da İran’a yönelik ilk İsrail saldırılarından sonra toplam kaybını %13 seviyesine taşıdı.

Körfez borsalarının, sabah saatlerindeki saldırılardan etkilenmediği görülüyor; Katar’ın ana endeksi QSI, Suudi Arabistan’ın TASI ve Kuveyt’in BKP’si hafif artış gösterirken, İsrail’in Tel Aviv endeksi ise tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.

PETROL FİYATLARI VE ENFLASYON

Orta Doğu’daki gelişmeler, petrol fiyatları ve enflasyon üzerindeki olası etkileri üzerinden piyasalar için ana endişe kaynağı olmaya devam edecektir. Enflasyondaki artış, tüketici güveninde azalmaya yol açabilir ve yakın dönemde faiz indirimi beklentilerini zayıflatabilir.

Sidney merkezli enerji araştırma şirketi MST Marquee’nin kıdemli analisti Saul Kavonic, İran’ın, Irak gibi yerlerdeki Körfez petrol altyapısını hedef alarak ya da Hürmüz Boğazı’ndaki gemi geçişlerini tehdit ederek karşılık vermesinin muhtemel olduğunu vurguladı.

Hürmüz Boğazı, Umman ile İran arasında konumlandığı gibi, başlıca petrol üretici ülkelere ihracat rotası sağlar.

Kavonic, “İran’ın nasıl bir yanıt vereceği birçok faktöre bağlı, ancak daha önce yaptığı tehditler doğrultusunda hareket etmesi durumunda, bu bizi 100 dolarlık petrol seviyesine yaklaştırabilir,” diye belirtti.

Brent ham petrol vadeli işlemleri, 10 Haziran’dan bu yana %18 oranında artarak, Perşembe günü 79,04 dolara yakın beş aylık zirveye ulaştı. Aynı zamanda S&P 500, İsrail’in 13 Haziran’daki İran saldırısının ardından az bir değişiklik gösterdi.

Trump saldırıları açıkladıktan sonra, Harris Financial Group’un yöneticisi Jamie Cox, petrol fiyatlarının ilk etapta artacağını belirtti. Ancak Cox, İran’la barış anlaşması arayışına yönelik olası gelişmeler nedeniyle fiyatların kısa sürede stabilleşmesini beklediğini de ekledi.

Cox, “Bu güçlü bir hamle ve nükleer kapasitenin yok edilmesiyle, bölgedeki tüm etki alanlarını kaybettiler; muhtemelen bir barış anlaşmasına doğru yönelmekte,” dedi.

Ekonomistler, petrol fiyatlarındaki ani artışın, Trump’ın gümrük politikaları ile halihazırda zorluk yaşayan küresel ekonomiyi olumsuz etkileyebileceği konusunda uyarıyor.

Yine de hisse senetlerinde meydana gelecek düşüşler, geçici olabilir; geçmişteki örnekler gösteriyor ki, 2003 Irak işgali ve 2019’daki Suudi petrol tesislerine yapılan saldırılarda benzer durumlar gözlemlenmişti. İlk aşamada hisse senetleri zorlandı ancak kısa süre içerisinde toparlanarak ilerleyen aylarda yükseklere ulaştı.

Wedbush Securities ve CapIQ Pro’nun verilerine göre, S&P 500, çatışmanın başlamasından sonraki üç haftada ortalama %0,3 düştü, ancak çatışmadan sonraki iki ayda %2,3 oranında değer kazandı.

DOLARDAKİ GELİŞMELER

Çatışmanın artması, ABD’nin bu yılki istisnailiğine ilişkin endişeleri artırarak doların değer kaybetmesine neden olabilir.

Analistler, ABD’nin doğrudan İran-İsrail savaşına dahil olması durumunda doların öncelikle güvenli bir liman olarak değer kazanabileceğini belirtiyor.

“Güvenli bir sığınak görüyor muyuz? Bu, getirilerin düşmesi ve doların güçlenmesi anlamına gelir,” diyen Steve Sosnick, “Hisselerde negatif bir tepki beklemek zor. Bu ne kadar sürecek, İran’ın tepkisine ve petrol fiyatlarının yükselip yükselemeyeceğine bağlı,” şeklinde ekledi.