Soma Termik Santralinde Durumlar Vahim

• Santral ne tam anlamıyla çalışıyor, ne de tamamen kapanabiliyor. Soma’da enerji sadece kömürle değil, belirsizlikle de yanıyor.

Borç 67,8 Milyar TL’yi Aştı

Manisa’nın Soma ilçesinde bulunan ve Türkiye’nin en büyük linyit santrallerinden biri olan Soma Termik Santrali, kapanma noktasına geldi. Ancak bu kapanış, yalnızca bir düğmeye basılarak gerçekleşemiyor. Zira santralin arkasında hem milyarlarca liralık borç yükü, hem de çevresel yükümlülükler duruyor. İşletmeci şirket Konya Şeker, Soma Termik Santralinin, kömür tedarikinde yaşanan sıkıntılar ve derinleşen mali kriz nedeniyle üretimini tamamen durdurdu.

Konya Şeker, 2015 yılında 685 milyon dolarlık yatırımla devralınan tesisten zarar ettiklerini belirtip santrali kapatmak istiyor. Fakat Türkiye Kömür İşletmeleri’ne (TKİ) olan borçlar nedeniyle, bu karar uygulanamıyor.

Santralin kapanma kararı, Konya Şeker’in derin mali krizini de gün yüzüne çıkardı. 2021 yılında 17 milyar TL olan şirket borcu, 2025 itibarıyla 67,8 milyar TL’ye ulaştı. En büyük alacaklılardan biri olan Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ), Konya Şeker’in 18 milyar TL’yi bulan borcunu ödeyememesi nedeniyle kömür sevkiyatını durdurdu.

Konya Şeker’in 2024 sonu itibarıyla bankalara olan kredi borçlarını bitirdiği açıklansa da TKİ’ye olan kömür borcu hâlâ ciddi bir yük oluşturuyor. Şirketin bağlı olduğu PANKOBİRLİK Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Erkoyuncu, geçtiğimiz aylarda yaptığı açıklamada, “Santralden büyük zarar ettik. Borcumuz bitseydi, santrali kapatırdık” diyerek tablonun vahametini ortaya koydu. Ancak devlet kurumlarına olan yükümlülükler, bu niyeti şimdilik yalnızca bir temennide bırakıyor.

Santral, çevre mevzuatına tam uyum sağlayamadığı gerekçesiyle zaman zaman yaptırımlarla da karşı karşıya kaldı. Özellikle baca filtreleme sistemlerinin eksikliği nedeniyle 2020 yılında bazı üniteleri kapatılmış, diğerlerine ise “koşullu çalışma” izni verilmişti. Geçtiğimiz yıl Aralık ayında ise baca gazı düzenlemelerine uymadığı gerekçesiyle 1,4 milyon TL para cezası kesildi.

Enerji Arzında Etkisi Ne Olur?

Santral, Türkiye’nin elektrik üretiminde önemli bir paya sahip olmasa da, bölgesel enerji arzı ve istihdam açısından kritik rol oynuyor. Olası bir kapanış, yalnızca enerji dengesini değil, Soma bölgesindeki yüzlerce çalışanın geleceğini de etkileyecek. Öte yandan, çevresel açıdan kapatılması savunulsa da, enerji üretiminde oluşacak boşluğun hangi kaynakla ve nasıl doldurulacağı da ayrı bir tartışma konusu.

Soma Termik Santrali bugün, Türkiye’de enerji üretimi, borç krizi ve çevre mücadelesinin tam kesişim noktasında duruyor. Kâğıt üstünde kapanması konuşulsa da, borçlar bitmeden fiilen kapanması mümkün görünmüyor. Çevresel yükümlülükler ise santralin geleceği hakkında daha fazla kamuoyu baskısı yaratmaya devam ediyor.