Yıllık izin paranız sessizce kaybolabilir! Bu tarihe dikkat edin.

Türkiye’deki milyonlarca çalışanın yıllık ücretli izin hakkı, Anayasa ve İş Kanunu ile güvence altına alınmıştır. Ancak pek çok işçi bu hakkın nasıl kullanılacağı veya hangi şartlar altında geçerli olduğu konusunda yeterli bilgiye sahip değil. Uzmanlar, “5 yıl kuralı” konusunda dikkatli olunması gerektiğini ve bu sürede talep edilmeyen hakların kaybedilebileceğini vurguluyor.

İŞTEN AYRILMADAN İZİN ÜCRETİ TALEP EDİLEMEZ

Yasal düzenlemelere göre, çalışan bir yıllık hizmet süresini tamamladıktan sonra yıllık ücretli izin hakkı kazanır. Ancak bu iznin karşılığı olan ücret, yalnızca işten ayrılma halinde ödenmektedir. Yani işveren, çalışmaya devam eden bir çalışana “rızaya dayalı” olarak izin ücreti veremez. Bu kural, taraflar arasında yapılan özel anlaşmalarla aşılmamakta ve işveren “İzne çıkma parasını vereyim” ya da çalışan da “Ben izne çıkmayayım parasını alayım” şeklinde taleplerde bulunamaz; bu taleplerin hukuken geçerliliği yoktur.

5 YIL İÇİNDE TALEP EDİLMEYEN HAK, KAYBEDİLİR

İşten ayrılan çalışanlar, kullanmadıkları izinlerin ücretini alma hakkına sahiptir. Ancak, bu hakkın da bir zaman aşımı süresi bulunmaktadır. Çalışanlar, işten ayrıldıktan sonraki 5 yıl içerisinde kullanılmayan izin ücretlerini talep etmezse, yasal hakları geçersiz hale gelir. Bu nedenle, çalışanların bu süreyi dikkatlice değerlendirmeleri son derece önemlidir.

İŞVEREN, İZİN KULLANDIRILDIĞINI BELGELENMEK ZORUNDA

İşveren, çalışana yıllık iznini kullandırdığını yazılı olarak kanıtlamak zorundadır. Aksi takdirde, çalışan “iznimi kullanmadım” dediğinde, mahkemeler bu beyana dayanabilir. Bu nedenle, işverenlerin imzalı izin belgelerini saklaması yasal bir zorunluluk olarak kabul edilmektedir.

İZİN ÜCRETİ NASIL HESAPLANMAKTADIR?

Kullanılmayan izinlerin ücreti, çalışanın işten ayrılmadan önceki son brüt maaşı üzerinden hesaplanmaktadır. Bu hesaplamaya SGK ve işsizlik primi kesintileri dahil edilir, ardından gelir ve damga vergisi düşülerek net ödeme belirlenir.

ÇALIŞMA SÜRESİNE GÖRE İZİN HAKLARI

Çalışanların hizmet süresine göre yıllık izin günleri şu şekildedir:

• 1-5 yıl arası çalışanlar: En az 14 gün
• 5-15 yıl arası çalışanlar: En az 20 gün
• 15 yıl ve üzeri çalışanlar: En az 26 gün
• 18 yaş altı ve 50 yaş üstü çalışanlar: En az 20 gün

İşveren, bu sürelerden daha fazla izin verebilir ama daha azını veremez.

DİĞER İZİNLER YILLIK İZİNDEN DÜŞÜLEMEZ

Hastalık, ücretsiz izin ya da sosyal nedenlerle verilen izinler, yıllık izin hakkından düşülemez. Yıllık izin süresi, kanunen tek parça halinde kullandırılmalıdır. Parçalı kullanım, yalnızca işveren ile işçinin ortak onayıyla 10 günlük bloklar halinde gerçekleştirilebilir.