Rusya’da enflasyon devam etmesine rağmen halk neden sessiz kalıyor?

Normal bir ülkede bu tür yüksek enflasyon devamlılık gösteremez; ancak Rusya normal bir ülke değil.

Son aylarda dünya genelinde enflasyon yavaşlayarak düşerken, Rusya’da aralık ayında tüketici fiyatları yıllık bazda yüzde 9,5 oranında artış gösterdi. Bu artış, kasım ayındaki yüzde 8,9’luk artışın üzerine çıkarak Merkez Bankası’nın hedefi olan yüzde 4’lük oranın oldukça üzerinde gerçekleşti. Meyve ve sebze fiyatları yıllık ortalama yüzde 20’yi aşarken, 2006 yılına ait Clos de Tart marka özel bir şarabın Moskova’daki önde gelen restoranı White Rabbit’teki fiyatı, Ukrayna işgalinden bu yana yüzde 30 oranında artış gösterdi.

Batı ülkelerinin uyguladığı yaptırımlar, ithalat maliyetlerini artırarak rublenin değer kaybıyla birlikte fiyatların daha da artmasına yol açtı. Amerikan telefonları veya İtalyan çantaları ithal etmek isteyen Rus firmalar, alışılmadık tedarik yollarına başvurmak zorunda kaldı. Fransız şaraplarının çevre ülkelerden dolaylı olarak temin edilmesi, fiyat artışlarının nedenleri arasında gösterilebilir.

Ordunun Piyasa Üzerindeki Etkisi ve İstihdam Baskısı

Seferberlik uygulamaları, ülkede önemli bir işgücü daralmasına yol açtı. Birçok kişinin ülkeden ayrılması nedeniyle işsizlik oranı tarihi düşük seviyelere, yüzde 2’ye geriledi. Bu durum işverenleri daha cazip maaşlar sunmaya zorladı. 2024’te nominal ücret artışının yüzde 18’e ulaşması, fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskıyı artırdı. Devlet, savunma, sosyal yardım ve altyapı için önemli bütçeler ayırırken, Merkez Bankası talebin hâlâ arzın önünde olduğunu vurguladı.

Para Politikasındaki İkilem

Rusya’nın ekonomi kadrolarında fark edilir bir çekişme başladı. Merkez Bankası, fiyat artışlarını önlemek için sıkı önlemler almaya yönelik adımlar atarken, 14 Şubat’taki para politikası toplantısında faiz oranlarını yüzde 21 civarında tutması bekleniyor. Öte yandan, Putin’e yakın çevrelerin farklı planları bulunuyor. Askeri bütçenin her yıl öngörülerin üzerinde gerçekleşmesi ve gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 7’sini oluşturması, özel sektör üzerindeki baskıları artıran bir durum ortaya çıkardı.

Geçici Memnuniyet ve Kalıcılık Riski

Bu seviyelerde bir enflasyon, gelişen bir piyasa için en az üç ana tehdit barındırmaktadır: Dış borç servisini zorlaştıran döviz kaybı, faiz artışlarının getirdiği bütçe baskısı ve toplumsal huzursuzluk. Ancak Rusya’nın büyük bir cari fazlası ve net dış varlık stoku, borç krizine girmesini şu an için engelliyor. Düşük kamu borcu nedeniyle faiz artışlarının etkisi de şu aşamada belirleyici değil. Üçüncü tehdit olan toplumsal memnuniyetsizlik ise henüz gözlemlenmiyor. Levada Merkezi’nin bağımsız araştırmasına göre, tüketici güveni tarihi en yüksek seviyelere yakın ve enflasyona yönelik şikayetler ortalamanın dışına çıkmadı. Hanehalkı gelirleri yılda yüzde 10, reel tüketim ise yıllık olarak yüzde 6 oranında artış gösterdi.

Savaşın Sonlanması ve Sonrası

Donald Trump’ın 12 Şubat’taki barış görüşmeleri çağrısı, yeni bir sürecin başlangıcını işaret ediyor. Rusya’nın savaş dönemine uygun üretim yapısı, barış döneminde yeni uyum sorunları yaratabilir.

Batı’nın yaptırımları sürmeye devam ettiği sürece, şayet enflasyon düşse bile Rusya’nın uzun vadeli ekonomik durumu belirsizliğini koruyacaktır.