Güneşi Enerjisi Üretmek Kolay, Gümrükten Geçirmek Zor

Gümrükte yeni dönem başladı; Türkiye, fotovoltaik hücre ithalatında “gümrük kıymetini” tam iki katına çıkardı. Eskiden 85 dolara getirilen bir kilo fotovoltaik hücre, artık 170 dolardan giriyor.

Güneşin kilosu ağır geldi, belli ki devletimiz “bu kadar bedavacılık yeter” dedi.

Bir süredir güneş enerjisi için gerekli malzemeleri Çin’den ithal ediyorduk zaten. Silisyum waferlar, hücreler, paneller… Yerli üretim? Hani vardı bir şeyler ama Çin ucuzdu, döviz de yüksekti, “ithalatla yola devam” mantığı hâkimdi. Şimdi o yol biraz yokuş oldu. Hem de çift eğimli.

Amaç belli: Yerli üreticiyi korumak. Yani bir nevi “enerji milliyetçiliği.” Ne diyelim, kulağa hoş geliyor. Güneş enerjisi gibi parlak bir geleceğe, yerli bir üretimle yürümek ideal olandır. Lakin bu iş sadece gümrük tarifesiyle çözülür mü? İşte orası tartışılır.

Çünkü bu kararla birlikte sektörün bazı oyuncuları şöyle diyor:

“Tamam da üretim tesisleri yavaş yavaş oturuyor. Yerli üretim artmadan ithalatı zorlaştırmak maliyetleri yükseltir, yatırımları yavaşlatır.”

Diğer bir deyişle, bu karar güneşin doğuşunu geciktirme riski de taşıyor. Çünkü panellerin ham maddesi hâlâ ağırlıklı olarak dışa bağımlı. Yerli üretici paneli üretiyor ama hücresini yurt dışından alıyor. Şimdi o hücre altın değerinde…

Ve düşünün: Kilogramı 170 dolardan girecek. Bir konut çatısı için ortalama 20-25 kg hücre gerekir. Yani çatıya panel takmadan önce gümrüğe ciddi bir “güneş vergisi” ödeyeceğiz.

Güneş Devleti Olmak

Yine de umut var. Belki bu düzenleme yerli hücre üretimi için ciddi bir teşvik olur. Belki Kalyon gibi yatırımcılar, bu fırsatı üretime yönlendirir. Belki yeni fabrikalar açılır, istihdam artar. Belki… Ama bu “belki”lerin gerçeğe dönüşmesi için sadece gümrük tarifesi yetmez; teknoloji yatırımı, AR-GE, finansal destek ve bürokratik hız da şart.

Kısacası, sadece gümrüğe barikat kurarak güneş devleti olunmaz. O güneşin hücresini, wafer’ını, panelini ve hatta inverter’ini yerli üretebiliyorsan olur.

Bu gidişle enerji yatırımcıları güneş hücresine değil, doğrudan “ekonomik hücreye” düşebilir. Ama mizah bir yana, bu karar önemli bir dönüm noktasıdır. Doğru yönlendirilirse, Türkiye’nin enerji bağımsızlığına büyük katkı sunar. Yanlış yönetilirse, yatırımları gölgeler. Devletin, yatırımcının, üreticinin ve tüketicinin “aynı güneş altında” buluşması dileğiyle