Aşırı sıcaklıklar, elektrik kullanımını en üst seviyeye taşıdı.

Uluslararası enerji düşünce kuruluşu Ember’in yaptığı yeni analize göre, sıcaklıkların artmasıyla birlikte klima kullanımında ciddi bir yükseliş yaşanmakta ve bu durum elektrik tüketiminde önemli bir artışa yol açmaktadır.

Türkiye’de her bir derece sıcaklık artışı, 0,77 gigavat ek elektrik üretim kapasitesine ihtiyaç doğuruyor. Bu bağlamda, sıcaklığın 22 dereceden 32 dereceye çıkması durumunda, Atatürk Hidroelektrik Santrali’nin üretim kapasitesine eşdeğer en az 3 yeni santralin devreye alınması gerekecek.

Geçtiğimiz ay yaşanan rekor sıcaklıklar, Türkiye’de klima kullanımında artışa neden oldu ve saatlik elektrik tüketimi 59 gigavatsaatle tarihi bir zirveye ulaştı. 28 Temmuz’da görülen bu saatteki rekor tüketimin yüzde 18’i soğutma işlemlerinden kaynaklandı.

Rapora göre, bu oran yaz aylarında Türkiye’de saat 12.00-18.00 arasında %10’un üzerinde seyrediyor. Bu durum, soğutmanın artık bir “lüks” değil, elektrik şebekesi üzerinde belirleyici bir yük unsuru olduğunu gösteriyor.

Özellikle kısa süreli talep artışları, elektrik hatları ve trafo merkezleri gibi şebeke bileşenlerinde anlık yüklenmelere yol açarak arıza ve kesinti riskini artırıyor.

Ember’in raporuna göre, şebeke üzerindeki yükü azaltarak bu riskleri en aza indirmenin yolu güneş enerjisidir. Güneş enerjisi, günün en sıcak saatleriyle örtüşen en yüksek üretim saatleri sayesinde artan soğutma talebinin karşılanmasında doğal bir çözüm sunmaktadır.

Güneş enerjisi, 2024 yazında soğutma ihtiyacının en yüksek olduğu saatlerde elektrik talebinin yüzde 20’sinden fazlasını karşılamayı başardı.

Soğutma talebindeki artışın süreceği bekleniyor.

Türkiye’de sadece alan soğutmasına bağlı elektrik tüketimi, 2023-2024 döneminde yüzde 19 artışla 10 teravatsaate ulaştı. Bu miktar, Türkiye’deki mevcut elektrikli araç sayısının 15 katına eşdeğer olup, yaklaşık 4 milyon otomobilin bir yıllık şarj ihtiyacına denk geliyor. Mevcut eğilim devam ederse, Türkiye’de soğutma talebinin 2030 yılına kadar 2 katına, 2035’te ise 3,5 katına çıkması bekleniyor.

Sıcaklık değişiklikleri, elektrik tüketim alışkanlıklarını da dönüştürüyor.

Küresel iklim değişikliği nedeniyle artan sıcaklıklar, Türkiye’nin elektrik talebi alışkanlıklarında da değişikliklere sebep oldu. Son 10 yılda elektrik talebinin zirveye çıktığı saatlerdeki tüketim 1,5 kat artış gösterdi.

Ülkede 2008 yılına kadar saatlik zirve elektrik talebi, kış aylarında yaşanırken, 2008 sonrası en yüksek talep soğutma ihtiyacının etkisiyle yaz aylarında gözlemlenmeye başladı. 2025’te, yaz ve kış mevsimleri arasındaki zirve elektrik talebi farkı, 2008’e göre 12 kat artış gösterecek.

Ember Enerji Analisti Bahadır Sercan Gümüş, analize dair değerlendirmesinde, soğutma gereksiniminden kaynaklanan bu artışı daha iyi anlayabilmek ve olumsuz etkilerini azaltmak adına bir klima kullanımı envanter çalışması yapılması gerektiğini, enerji verimliliği politikalarının güçlendirilmesi gerektiğini ve şebeke esnekliği çözümlerinin yaygınlaştırılmasının önemine vurgu yaptı.

Gümüş ayrıca, Türkiye’nin güneş enerjisi sayesinde günün en sıcak saatlerinde artan soğutma talebini temiz ve sürdürülebilir bir şekilde karşılayabileceğini ve böylelikle şebeke üzerindeki baskıyı azaltabileceğini ifade etti.